wat is “dopen voor de doden”?

De titel is ontleend aan wat Paulus schrijft in 1Korinthe 15:29 (NBG51).

Wat zullen anders zij doen, die zich voor de doden laten dopen? Indien er in het geheel geen doden opgewekt worden, waarom laten zij zich nog voor hen dopen?

De wijze waarop verreweg de meeste Bijbelvertalingen deze tekst weergeven maakt de inhoud nogal raadselachtig. En dat blijkt een prima voedingsbodem te zijn voor de meest fantastische verklaringen. Denk maar aan die van de Mormonen, die op grond van deze tekst massale doopdiensten houden voor reeds overleden mensen. Zij zijn beroemd geworden om hun bezit van een fabelachtige hoeveelheid genealogieën (“eindeloze geslachtsregisters”; 1Tim.1:4) met de bedoeling het dopen voor doden te kunnen registeren. Recentelijk was dit in het nieuws, toen bekend werd dat ook enkele overleden personen van het Nederlands koningshuis postuum door hen gedoopt zijn.

Verrassend echter is, dat de moeilijkheden die dit vers steevast oplevert, geheel verdwijnen bij het verplaatsen van de leestekens. U moet weten dat interpunctie (= plaatsing van de leestekens) per defintie werk van vertalers is, omdat in de grondtekst alle letters pal naast elkaar staan, zonder komma’s en punten, zelfs zonder spaties tussen de woorden. En dat maakt 1Korinthe 15:29 in dit geval lastig.
Hieronder ziet u een interlineair van dit vers (ISA, klik op afbeelding voor uitvergroting):

De weergave van de Concordant Version is als volgt (vrij vertaald):

Wat zullen anders [zij] doen die worden gedoopt? Voor de doden, als doden geheel niet worden opgewekt. Waarom worden zij ook gedoopt voor hen?

Deze weergave is niet alleen in harmonie met de grondtekst maar blijkt bovendien perfect te passen in de context van Paulus’ betoog. In dit hoofdstuk weerlegt hij namelijk de bewering van sommigen in Korinthe die zeiden dat er geen opstanding der doden is. Paulus toont uitgebreid de absurditeit van die opvatting aan en wijst in dat verband op de praktijk van dopen. Paulus schreef weliswaar eerder in deze brief:

Christus heeft mij niet gezonden om te dopen maar om het Evangelie te verkondigen…
1Korinthe 1:17

Maar dat neemt niet weg dat wie zich laat dopen dit doet met het oog op de opstanding. Want het idee achter de waterdoop is dat men ondergaat in het water(graf) én daaruit ook weer opstaat (vergl. 1Petr.3:21). Zou er geen opstanding zijn, dan doopt men zich dus voor… de doden! Zinloos dus.

‘Dopen voor doden’ was dus geen “erkende praktijk in de vroeg-christelijke kerk”, zoals men gewoonlijk meent, maar duidt op een dooppraktijk die van haar betekenis (opstanding) is beroofd.

Delen: