slapen en ontslapen

De karakteristieke metafoor in de Bijbel voor de dood is ongetwijfeld de slaap. Door heel de Bijbel heen wordt dit beeld meer dan zeventig keren gebruikt om de toestand van de doden te typeren. Vanwaar is dat?
In de eerste plaats is de slaap net als de dood slechts tijdelijk. De mens slaapt om na verloop van tijd te ontwaken en op te staan. Analoog hiermee leert de Schrift dat de doden slapen, tot het tijdstip dat ze worden gewekt en opstaan (vergl. Efeze 5:14).
In de tweede plaats is degene die slaapt zich totaal niet bewust van zijn omgeving. Wie slaapt ziet niets, hoort niets en bemerkt niets (vergl. 1Samuël 26:12). Zo beschrijft Paulus dit ook, wanneer hij metaforisch (!) van Israël zegt dat het slaapt (Romeinen 11:8). Dat gedurende de slaap de mens ook regelmatig droomt, zal waar wezen, maar speelt nergens in de Bijbel een rol in de beeldspraak. Zou men desondanks toch een conclusie uit het verschijnsel van dromen willen trekken, dan moet men zeggen dat de doden slechts een virtual reality beleven. Punt is echter dat niet de droom maar de slaap een beeld is van de dood.
Verder is het van belang om vast te stellen dat de Bijbel nooit zegt dat het lichaam slaapt, maar de mens zélf. Jezus zei niet: Lazarus’ lichaam slaapt. Nee, Hij zei:: “Lazarus is inslapen”.
Zeer veelzeggend is het ook dat wanneer Jezus Lazarus (en diverse anderen) opwekt uit de doodslaap, dat we niets vernemen van teleurstelling van de ex-doden omdat ze werden teruggeroepen uit een heerlijk oord. Ook geen enkel woord over wonderlijke ervaringen gedurende hun dood-zijn. Niets van dat al! Waarom niet? Het simpele antwoord is: deze mensen sliepen en dus zagen zij niets, hoorden zij niets en bemerkten zij niets.
Kortom, het universeel-Bijbelse beeld van slaap is een schitterende illustratie en bevestiging van Predikers woord: “de doden weten niets”.

Delen: