is God verantwoordelijk?

Van een bezoekster van GoedBericht.nl ontving ik de volgende mail:

hallo,
met veel interesse lees ik je site al n paar mnd. Je schrijft over de vrije wil: we hebben dat niet, God bepaalt alles. Maar ik vroeg me af in hoeverre we ook geen vrije wil hebben voor alle daagse dingen: ik kies toch wel of ik groene of blauwe kleren aandoe, cola of sinas drinkt? Of bepaalt God dat ook? Waar ligt de grens? Kleine dingen bepalen wij, grotere dingen Gd? Wie bepaalt dan wat groot of klein is?

2 e vraag: hoe zit dat met iemand die psychopaat is? Heeft God dat ook bepaalt? Heeft een mens nog wel verantwoordelijkeid? Een mens kan dan zo makkelijk zeggen: God heeft voor mij bepaalt dat ik prostituee ben/ psychopaat wordt oid.

De wetenschap dat GOD alles in de hand heeft en nooit voor verrassingen staat is geweldig en verschaft diepe rust. Zoveel mensen, ook al noemen ze zich religieus of christelijk, kennen GOD niet (echt). D.w.z. ze accepteren niet dat er ÉÉN is die alles beschikt en alles een plaats geeft. Het woord “alles” in dezen, is cruciaal.  Schrap dat door en je begeeft je in de nevelen van het meergodendom. Zou GOD niet ALLES beschikken, dan zouden er dus kennelijk terreinen zijn waar niet Hij maar anderen over gaan. Dat is het idee achter de zogenoemde ‘vrije wil’. Dat een mens zonder dwang en vrijwillig keuzes kan maken (b.v. groene of blauwe kleren aantrekken, cola of sinas te drinken) is buiten kijf. Maar dat is niet wat de leer van de vrije wil inhoudt. Deze leer gaat ervan uit dat een schepsel, buiten de Schepper om, een keuze kan maken.

Een ongetwijfeld sympathiek motief achter de leer van de vrije wil is dat het God poogt vrij te pleiten van b.v. gruweldaden die mensen elkaar kunnen aandoen. Maar hoe sympathiek bedoeld ook, men vergeet één ding: NIEMAND heeft zichzelf gemaakt. U niet, ik niet, Hitler niet, Dutroux niet en ook satan niet. Wat wij allen gemeen hebben is dat we schepselen, creaturen zijn. Wij zijn een optelsom van miljarden factoren die ons hebben gemaakt tot wat we zijn en doen. Vanaf het prilste begin bij de vorming van ons DNA in de moederschoot tot aan al die indrukken en ervaringen die we gedurende ons leven opdoen. En het is waar: bepaalde aandoeningen of ervaringen kunnen ons misvormen voor het leven. Zoals een prominent medewerker van Scotland Yard bij zijn afscheid verklaarde:

Als er één ding is dat ik gedurende mijn loopbaan geleerd heb, dan is dat wel, dat iedere misdadiger zélf een slachtoffer blijkt te zijn.

Maar als de mens dan slechts klei in de hand van de Pottenbakker is, is alles wat gebeurd dan soms Gods wil? Nee, dat is een groot misverstand dat telkens weer wordt opgeworpen en waar de apostel Paulus in Romeinen 9 expliciet op in gaat. Hij noemt het voorbeeld van Mozes die van Godswege tegen Farao moest zeggen: “laat mijn volk gaan”. Dat was Gods wil. En Farao had daar naar te luisteren. Maar hij deed dat niet, zoals trouwens al op voorhand was voorzegd (Ex.4:21). En toen Farao onder druk van de plagen dreigde te bezwijken, was het God zelf die zijn hart verhardde (of versterkte) om ‘nee’ te blijven zeggen. Het was dus (achter de coulissen) GOD zelf die een onwillige Farao inzette om zijn plan te volvoeren. Waarna als vanzelf de vraag rijst:

Gij zult nu tot mij zeggen: Wat heeft Hij dan nog aan te merken? Want wie wederstaat zijn wil?
Romeinen 9:19

Het woord “wil” hier, is beslist niet correct. In het Grieks staat hier namelijk niet thelema (=wil), maar boulema, dat is raad of bedoeling. Farao weerstond wel Gods wil maar niet Gods raad of bedoeling. Dat laatste is namelijk per definitie onmogelijk.

De HERE heeft ALLES gemaakt voor zijn doel, ja, zelfs de goddeloze voor de dag des kwaads.
Spreuken 16:4

Is dit een excuus voor de goddeloze om zijn praktijken te handhaven. Nee. Want wie niet naar Gods geopenbaarde wil blieft te luisteren, heeft helemaal niets te maken met Gods verborgen bedoelingen. Maar is God dan ‘verantwoordelijk’ voor goddeloosheden en gruweldaden? Nee, het begrip verantwoordelijkheid past namelijk niet bij God. Alsof de pottenbakker verplicht zou zijn verantwoording  af te leggen aan zijn eigen creaties (Rom.9:20). God draagt evenmin ‘schuld’ voor hoe zijn schepselen zijn of voor wat zij doen. Het is precies andersom: Hij krijgt de eer voor het eindresultaat! Gods werk is nog (lang) niet af. Er zijn nog aeonen te gaan voor het zover is. En tot die tijd heeft de mens zijn oordeel over GOD op te schorten. Het is louter kortzichtigheid en vooroordeel van waaruit hij zou spreken.
Alles rijmt… aan het eind. Ook Farao zal uiteindelijk zijn knieën dankbaar buigen en tot eer van God de Vader erkennen: JAHWEH is Redder (=Jezus; Fil.2:9-11)!

Delen: