beren op de weg

Aantekeningen bij de toespraak over 2Koningen 2:23-25, gehouden op zondag 5 augustus 2012 in Den Haag.

verscheurd?
Voor zover ik heb kunnen nagaan spreken alle bijbelvertalingen van 42 jongens die zouden zijn verscheurd (2Kon.2:24). Het Hebreeuwse woord dat wordt gebruikt (baqa; Strong 1234) komt 51x voor in de Bijbel. In de NBG vertaling wordt het 2x vertaald met verscheuren en voor de overige keren met voornamelijk splijten (= de primaire betekenis) en met o.a. openbreken, doorbreken, ontspringen, uitbarsten.
Hosea 13:8; Exodus 14:21; Genesis 7:11; Genesis 22:3;  Jesaja 58:8; 35:6

Het idee dat de berinnen de 42 jongens stuk voor stuk verscheurd zouden hebben is nogal suggestief. Veel voor de hand liggender is dat de twee berinnen de groep gespleten (verscheurd) hebben, d.w.z. de jongens zijn alle kanten op gevlucht. Dat past ook prima bij de betekenis van het Hebreeuwse woord en het laat zich ook gemakkelijker voorstellen dan dat de jongens zouden hebben toegekeken terwijl enkele van hun kornuiten te pakken werden genomen…

Elia & Elisa
In 2Koningen 2 vinden we een beschrijving van hoe Elisa (=mijn God is Redder) de rol van Elia (=mijn God is de JAHWEH) overneemt. Dit wordt geïllustreerd in de mantel die Elia achterlaat bij Elisa. Elisa ontvangt een dubbel deel van Elia’s geest. Merk op dat Elisa het dubbele aantal (16) wonderen van Elia verrichtte (8).
2Koningen 2:9, 13,15

Elia en Elisa vormen als tweetal een uitbeelding van de Christus die zou komen. Waarbij Elisa meer specifiek een beeld is van de Christus na de opstanding (zie onder).

roll, Jordan roll
De weg die door de Jordaan gebaand wordt alvorens Elia opvaart ten hemel, verwijst naar de overwinning op de dood. De Jordaan is vanouds een type van de dood (de doodsjordaan) en een weg door de Jordaan spreekt daarom van opstanding. Het is de weg die rechtstreeks leidt naar het Beloofde Land. Ooit was Israël o.l.v. Jozua door de Jordaan gegaan. Johannes doopte in de Jordaan. Naäman moest zich dopen in de Jordaan. Altijd weer de gedachte dat men in of door de Jordaan moet om daar vervolgens uit te verrijzen. Denk ook aan de geschiedenis (ook in Elisa’s dagen) van de verloren bijl die weer boven water kwam in de Jordaan.
Jozuas 3; Matteus 3:6; 2Koningen 5; 6:6

drie dagen
Nadat Elia ten hemel is gevaren wordt hij vervolgens drie dagen tevergeefs gezocht door de profetenschool. De vermelding van drie dagen verwijst gewoonlijk naar de opstanding van Christus óf naar periode voorafgaand aan Israëls herstel. In dat laatste geval gaat het niet om dagen van 12 uur, maar zoals Petrus met nadruk schreef, om dagen van duizend jaar.  De drie dagen verwijzen naar de millennia dat de de Heer zijn aangezicht zal verbergen en tevergeefs wordt gezocht. Het is een uitbeelding van de tegenwoordige tijd.
2Koningen 2:17; Hosea 6:1-3 

Mara & de zieke bron van Jericho
Na de vermelding van de drie dagen vinden we de geschiedenis van de ziekmakende bron in Jericho die gezond wordt gemaakt. De volgorde van deze gebeurtenissen lopen schitterend parallel met Israëls doortocht door de Rode Zee, drie dagen zoeken naar water en vervolgens het bittere water van Mara. En terwijl Mozes bij die gelegenheid gewezen werd op een hout dat hij in het water zou werpen, werpt Elisa zout uit een nieuwe schaal in het water. In beide gevallen met hetzelfde effect: het water wordt gezond. Het hout in de geschiedenis van Mozes is een embleem van de dood en opstanding van Christus en met het zout uit de nieuwe schaal bij Elisa, is dat niet anders. Zout is wat het bederf tegenhoudt en daarom spreekt het eveneens van overwinning op de dood. De nieuwe schaal waaruit dit genomen wordt, onderstreept deze betekenis.
Exodus 14 en 15:22-27

de zieke bron & het oude verbond
De drie dagen in Exodus 15 leiden tot het herstel van het water van Mara (=bitterheid) en in 2Koningen 2 tot het herstel van de bron van Jericho. Een bron verwijst in het algemeen naar de woorden Gods en een bittere, zieke bron spreekt van het Woord Gods dat dood en veroordeling teweegbrengt. Het spreekt van “de letters op stenen gegrift” dat een “bediening des doods” en “van veroordeling” is. Wanneer de woorden Gods eist van de mens, dan veroorzaakt dit slechts bitterheid. Maar zodra het “gij zult” verstaan wordt als belofte, dan produceert hetzelfde Woord leven en rechtvaardiging!
2Korinthe 3:7-11; Jeremia 2:13

Als Israël in de nabije toekomst (lees: de derde dag!) geconfronteerd zal worden met “de man Gods”, dan zal “het oude verbond” plaatsmaken voor “het nieuwe verbond”. Dezelfde bron (de Torah) die ooit doods was, zal ont-dekt worden en heling geven.
2Korinthe 3:12-18

42 jongens van Betel & 2 berinnen
De geschiedenis van de spottende jongens uit Betel (=huis Gods) verwijst profetisch naar het ongelovige Jeruzalem, de stad van het huis Gods. De jongens spotten met de kale man. Omdat het haar spreekt van luister en heerlijkheid, verwijst kaalheid juist naar het omgekeerde: ontluistering en gebrek aan heerlijkheid. Het Jodendom verwerpt de Messiaanse pretenties van Jezus van Nazareth omdat Hij de heerlijkheid mist die de Messias volgens hen zou moeten hebben. Zou de Messias immers niet op de troon van David zitten en het Messiaanse koninkrijk inluiden? Een Messias die deze glorie mist, is in hun ogen kaal. Zoals de jongens van Betel ook de draak steken met Elia’s hemelvaart door tegen Elisa te roepen: ga op!, zo kan het Jodendom niets met een ten hemel gevaren Messias…

Het bespotten van de man Gods door de jongens van Betel resulteert in een vloek. De 42 jongens die worden aangevallen door twee berinnen geven een perfect plaatje van wat in de eindtijd zal plaatsvinden. Volgens het boek Openbaring zal de stad Jeruzalem 42 maanden worden vertreden o.l.v. een tweetal wilde Beesten: het Beest uit de zee (met poten als van een berin!) en het Beest uit de aarde.
Openbaring 11:2; 13:5; in Openb.13:2 is het woord voor beer vrouwelijk en dus: berin 

de berg Karmel & Samaria
Na de affaire met de 42 jongens en de 2 berinnen, gaat Elisa naar de berg Karmel. Deze berg herinnert aan het optreden van diens voorganger Elia, toen deze het overtuigende bewijs leverde dat JAHWEH God is. Let op: dat wonder vond plaats na 42 maanden droogte! De berg Karmel spreekt van het Koninkrijk dat aanvangt na “de grote verdrukking” van 42 maanden.
2Koningen 2:25; 1Koningen 18; Lucas 4:25; Jakobus 5:17

Opmerkelijk is dat terwijl het ene vers spreekt van Elisa als kaalkop het volgende vers melding maakt van diens bezoek aan de berg Karmel, dat een spreekwoordelijke reputatie had vanwege haar weelderige kruin. De heerlijkheid die Elisa aanvankelijk mist, wordt (als het ware) gecompenseerd op de berg Karmel.
Hooglied 7:5; Jesaja 35:2; Amos 1;2 

Na het bezoek aan de berg Karmel gaat Elisa naar Samaria, dat is in die dagen Israëls hoofdstad. Het spreekt van de Messias die zijn zetel zal innemen in Israëls hoofdstad.

profetische lijn in 2Koningen 2
Samenvatting van de profetisch-chronologische lijn in 2Koningen 2:

• de weg door de Jordaan (>opstanding);
• enkele dagen zoeken naar de ten hemelgevarene (>de millennia dat de Heer zich verbergt);
• de gezondmaking van de bittere bron (>het nieuwe verbond);
• de 42 spottende jongens van Betel aangevallen door de 2 berinnen (>42 maanden Grote Verdrukking);
• het bezoek aan de berg Karmel en vervolgens aan Israëls hoofdstad (> de beëindiging van “de grote verdrukking” en het aanbreken van het Koninkrijk).

Delen: