opmerkelijk boek over de doop

Ds. Harry Bultema (1884-1952) was een Groninger die op jonge leeftijd emigreerde naar de VS. Hij volgde een theologische opleiding en werd een spraakmakend predikant in de Christian Reformed Church in Michigan. Bultema publiceerde veel. O.a. over de profetie en de bijzondere rol van de apostel Paulus, maar werd om die reden na veel strijd, met gemeente en al, buiten het kerkverband geplaatst (1922).

Met genoegen kan ik melden dat deze week, na eerdere publicatie van Het wettig gebruik der wet, ook de (excellente!) nederlandse vertaling van Bultema’s The Bible and Baptism, op het internet is geplaatst. Veel strijd is er in de loop der eeuwen geweest over de waterdoop. Over de vraag wie mogen dopen danwel gedoopt mogen worden, hoe er gedoopt moet worden, bij welke leeftijd, met welke formule, etc., etc. Bultema’s boek is van een geheel andere orde en laat zich niet indelen binnen de klassieke tegenstellingen.

Bultema zet om te beginnen overtuigend uiteen dat “de leer der dopen” tot het fundament van Israëls eredienst behoort (Hebr.6:2). De Bijbel noemt de verplichtte wassingen en rituele reinigingen onder het Oude Verbond, uitdrukkelijk ‘dopen’ (Mark.7:4; Hebr.9:10 – baptismos). Om het volk Israël voor te bereiden op de komst van de Messias, kwam Johannes dopen in water (Joh.1:31). Deze doop in water echter, was slechts een type van de geestelijke doop die de Messias zelf zou introduceren (Hand.1:5). De vanzelfsprekendheid waarmee de gemiddelde Bijbelezer bij doop, aan waterdoop denkt, wordt door Bultema aan de kaak gesteld.

Ijzersterk laat Bultema ook zien hoe de apostel Paulus in zijn brieven dikwijls over de doop spreekt, maar daarbij altijd doelt op de indompeling in (=eenwording met) Christus. Dat is geen waterdoop maar een doop in één Geest tot in één Lichaam (1Kor.12:13). Geen druppel water komt daaraan te pas en het is al evenmin “werk van mensenhanden”. Dit is de “ene doop” (Ef.4:6) waar het in de Gemeente, het Lichaam van Christus om gaat. Als Paulus zich een keer over de waterdoop uitlaat, merkt hij veelzeggend op, dat hij God dankt nauwelijks iemand gedoopt te hebben en dat Christus hem ook niet niet gezonden heeft om te dopen (1Kor.1:14-17).

In Wat zegt de Bijbel over de Doop, laat Bultema zien dat de waterdoop in het boek Handelingen niet anders dan “de doop van Johannes” is. De ‘overdoop’ die Paulus zou hebben toegepast op de discipelen in Efeze, berust op een leesfout (>Hand.19:5 slaat grammaticaal op het volk dat naar Johannes luisterde). Boeiend zijn Bultema’s uiteenzettingen over ‘De Grote Opdracht’ (Mat.28). Het idee dat Jezus de apostelen er op uit zou hebben gestuurd om alle volken in water te dopen hebben de apostelen zélf in elk geval niet zo opgevat, al was het maar omdat we elders, nergens meer de formule van Mat.28:19 terugvinden. Nee, alle volken zullen t.z.t. via Israël worden ingedompeld in het onderwijs van de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Als vervulling van de profetie dat de Messias vele natiën zal sprenkelen (Jes.52:15; St.Vert.).  

Zomaar een paar samenvattende opmerkingen n.a.v. Bultema’s boek. De boodschap van deze weblog zal duidelijk zijn. Wat zegt de Bijbel over de Doop is een absolute aanrader!

P.S. Deze studie is te vinden op de website www.bijbelsdenken.nl . Het is de moeite waard om ook de vele andere artikelen op deze website te lezen. Ik denk met name aan de artikelen ‘Gods goede nieuws’, ‘wat is er mis met de kerk?‘ en ‘de brieven van Paulus’.

Delen: