werd Jezus door God verlaten?

16-04-2019 - Geplaatst door Andre Piet

Voor de meeste gelovigen zal het bovenstaande nauwelijks een vraag zijn. Immers, riep Jezus niet aan het kruis: “mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?” (Mat.27:46; Mar.15:34). Inderdaad, zo (ongeveer) luidt de weergave in de meeste Bijbelvertalingen. Bezien we de zaak echter nader, dan ontdekken we dat hier meer aan de hand is…

waarom of waartoe?

In de eerste plaats is het woord dat achter ‘waarom’ schuilgaat in het Hebreeuws ‘lama’ en dit woord betekent niet ‘waarom’ maar letterlijk ’tot wat’ of ‘waartoe’. In ‘waarom’ klinkt vertwijfeling door, in de uitroep ‘waartoe’ echter hoop. Jezus heeft voortdurend vooruit gezien en daarom het kruis ook kunnen verdragen.

Jezus (…) die, om de vreugde, welke voor Hem lag, het kruis op Zich genomen heeft…
Hebr.12:2

verlaten of overgelaten?

Zoomen we in op het in Matteüs en Markus gebruikte Griekse woord voor ‘verlaten’ (Strong 1459), dan komen we ditzelfde woord o.a. ook in de volgende Schriftplaatsen tegen:

…. omdat Gij mijn ziel niet aan het dodenrijk zult overlaten… Hand.2:27
….dat Hij niet aan het dodenrijk is overgelaten… Hand. 2:31
… Indien de Here (…) geen zaad overgelaten had… Rom. 9:29

Houden we vast aan deze betekenis van ‘overlaten’, dan vroeg Jezus aan het kruis niet:
“mijn God, mij God, waarom hebt U mij verlaten?”
maar hij riep uit:
“mijn God, mijn God, waartoe hebt U mij overgelaten?!”
Uiteraard wist Jezus het antwoord op de vraag. Het was immers om de vreugde die vóór hem lag (Hebr.12:2). Daarom is Jezus’ vraag retorisch en een uitroep van emotie (vergl. Mar.8:12).

de Vader is met mij

Jezus riep aan het kruis niet in een duister niets, maar in het bewustzijn dat Zijn God en Vader bij hem was en luisterde. Een paar uur tevoren had Jezus nog tegen zijn discipelen gezegd:

Zie, de ure komt en is gekomen, dat gij verstrooid wordt, een ieder naar het zijne en Mij alleen laat. En toch ben Ik niet alleen, want DE VADER IS MET MIJ.
Johannes 16:32

aan zijn vijanden overgegeven

God verliet Zijn Zoon niet aan het kruis maar Hij liet hem over aan diens vijanden. Paulus schreef:

Hoe zal Hij, die zelfs zijn eigen Zoon niet gespaard, maar voor ons allen overgegeven heeft, ons met Hem ook niet alle dingen schenken?
Rom.8:32

God gaf Zijn Zoon over aan een wereld die hem vijandig gezind was. Wat de wereld niet wist, is dat God juist via deze weg aan diezelfde wereld het Leven zou geven. Het Leven namelijk dat drie dagen later aan het licht kwam toen Jezus als Eersteling uit de doden verrees!

Jozef

Het is als ooit bij Jozef: juist doordat zijn broers hem verkochten kon hij hun redder worden (Gen.45:7). Zo was Jozef niet alleen in staat om zijn broers in leven te houden maar óók hun hart te winnen. Hoe konden ze vijandig blijven tegenover hun broer, die ondanks alles wat ze hem hadden aangedaan, nu hun honger stilde en hen brood gaf (vergl. Rom.12:20)? Nooit wordt liefde (Gr.agapé) overtuigender bewezen dan tegen de achtergrond van vijandschap.

het kruis als ‘bliksemafleider’

Achter het idee dat Jezus door God aan het kruis verlaten zou zijn, zit de eeuwenoude theologie van ‘verzoening door voldoening’. Die theologie houdt in dat God op Jezus plaatsvervangend toornde. De wereld verdiende straf en Jezus stelde als ‘bliksemafleider’ de wereld in veiligheid. Het kruis was volgens deze leer in de eerste plaats noodzakelijk om God genoegdoening te geven en Zijn toorn te stillen.
Niets is minder waar! Nooit spreekt de Schrift over Gods toorn i.v.m. het kruis van Golgotha. God hoeft niet eerst betaald te worden alvorens te kunnen kwijtschelden. Sterker nog: kwijtschelding zou niets betekenen, als de schuld reeds betaald zou zijn!

**het kruis verzoent…**

De leer van ‘verzoening door voldoening’, heeft de mensen blind gemaakt voor de ware zin van het kruis. Dat het kruis verzoent betekent voor de meeste mensen dat God sinds Golgotha genoegdoening heeft ontvangen en daardoor in staat is de zonden van mensen te vergeven. Wat een karikatuur! Verzoenen betekent: vijanden of vervreemden tot vrienden maken!

… en door Hem, vrede makende DOOR het bloed van kruis, het al weder met Zich te verzoenen, door Hem, hetzij wat op de aarde, hetzij wat in de hemelen is. Ook u, die eertijds vervreemd en vijandig gezind waart blijkens uw boze werken, heeft Hij thans weder verzoend…
Kol.1:20,21

Verzoening vond niet plaats AAN het kruis, maar vindt plaats DOOR het kruis. Niet God verzoent Zich met de wereld maar Hij verzoent de wereld met Zich (Rom.5:10; 2Kor.5:19)! Verzoening vindt plaats op het moment dat een schepsel overtuigd wordt door Gods liefde, bewezen aan het kruis van Golgotha.

samenvattend…

Het idee dat Jezus door God verlaten werd op het kruis levert niet slechts een vertekening van verzoening op – het verandert verzoening zelfs in haar tegendeel. Het maakt het kruis tot symbool van toerekening van zonden. Terwijl volgens de Schrift het kruis juist het embleem is van het niet toerekenen van zonden (2Kor.5:19). God verliet Zijn Zoon niet omdat Hij een rekening had te vereffenen, Hij liet hem over aan vijanden omdat Hij Zijn liefde wilde bewijzen (Rom.5:8)!