IS en het Oude Testament

Iemand attendeerde mij op een artikel van Wouter van der Toorn, een christelijke blogger die tobt met de overeenkomsten die hij ziet tussen het optreden van IS in het Midden Oosten en de vele verhalen in het Oude Testament.

Ik durf het bijna niet te bekennen, maar dat die moslim-terroristen in Syrië tempels slopen kwam me niet helemaal vreemd over, want ik ken de verhalen waarin God de opdracht geeft om door al die eeuwen heen tempels van andere goden te vernietigen. Dat staat niet in de Koran, maar het staat in de Bijbel. En ze werden mij verteld bij zondagsschool en op de christelijke basisschool.

(…)
En o ja, natuurlijk moesten de vreemde volken ook vakkundig van de aardbodem worden verwijderd. En dat gebeurde niet doordat God even een natuurramp liet gebeuren, maar ze moesten hardhandig en eigenhandig door de Israëlieten worden gedood. Niet alleen de strijdbare mannen, maar ook de vrouwen, de kinderen, de baby’s. (…) Zoiets noemen we genocide.

Zou niet misstaan bij het Kalifaat hè, deze God van de Bijbel.

Iedere rechtgeaarde liefhebber van de Schrift gruwt van de suggestie hier, om de opdrachten van God tot uitroeiing van afgoderij en de Kanaänitische volken, op één lijn te stellen met de praktijken van IS. Maar daarmee zijn de vragen die de blogschrijver opwerpt nog niet beantwoord. Zouden veel bijbellezers zich hierin niet herkennen? Waar gaat de blogschrijver in zijn vergelijking mank?

Laten we eerst vaststellen dat er inderdaad één onmiskenbare overeenkomst is tussen IS en Israël in haar theocratische dagen. Beiden oefenden geweld uit in de naam van God. In beide gevallen was er sprake van een theocratische claim. Zowel de strijders van IS als de Israëlieten in het OT, beriepen zich op de ene God die gehoorzaamheid eist. Niet slechts individueel maar over het totale volk. Dat is wat een theocratie tot theocratie maakt: God heerst, niet de mens.

Maar hier houdt de overeenkomst ook op. Want IS claimt weliswaar theocratie maar haar god verzuimt zich te bewijzen. Hoe anders was dit in de dagen van Israëls theocratie, waar God voortdurend zijn tegenwoordigheid aantoonde. Bij de uittocht uit Egypte wisten Farao en zijn legers maar al te goed dat ze met een levende GOD van doen hadden die waar maakt wat Hij zegt te zijn. Zozeer dat ook alle omliggende volken daarvoor beefden. Als Israël na veertig jaar rondzwervingen in de woestijn het land binnentrekt en de verspieders zich in Jericho verschansen bij Rachab de hoer, dan weet zij  te melden (Jozua 2):

9 … Ik weet dat de HERE u het land gegeven heeft en dat de schrik voor u op ons gevallen is en dat alle inwoners van het land voor u sidderen. 10 Want wij hebben gehoord, dat de HERE de wateren van de Schelfzee voor uw ogen heeft doen opdrogen, toen gij uittoogt uit Egypte, en wat gij gedaan hebt aan de beide koningen der Amorieten aan de overzijde van de Jordaan, Sichon en Og, die gij met de ban geslagen hebt. 11 Toen wij dat hoorden, versmolt ons hart en vanwege u bleef bij niemand meer enige moed over, want de HERE, uw God, is een God in de hemel boven en op de aarde beneden.

Alle Kanaänieten waren bevreesd voor de Israëlieten omdat ze wisten dat hun God bewees de GOD van hemel en aarde te zijn. Wat een verschil met de claims van de IS-strijders die slechts imponeren met hun excessieve geweld. Hun god laat niets van zich horen of blijken. Hun god is vals, want een eigen bedenksel. De ware God is de God die bewijst dat Hij GOD is, zodat zijn aanspraken volstrekt terecht zijn.

Daar komt bij dat de Kanaänieten niet zomaar werden verdreven en uitgeroeid. Ongeveer vierhonderdvijftig jaar eerder had God het land al beloofd aan het nageslacht van Abram. Maar Abram was aangezegd dat vanaf de geboorte van zijn zoon er eerst vierhonderd jaren van vreemdelingschap zouden volgen. Daarna zou het nageslacht worden bevrijd om alsnog het land Kanaän te beërven. Zo is het ook exact gegaan. Op de dag nauwkeurig zelfs (Ex.12:41). Maar waarom zoveel eeuwen daarop wachten? Hier volgt het antwoord (Genesis 15):

13 En Hij zeide tot Abram: Weet voorzeker, dat uw nakomelingen vreemdelingen zullen zijn in een land, dat het hunne niet is, en dat zij hen dienen zullen, en dat die hen zullen verdrukken, vierhonderd jaar. 14 Doch ook het volk, dat zij zullen dienen, zal Ik richten, en daarna zullen zij met grote have uittrekken. 15 Maar gij zult in vrede tot uw vaderen gaan; gij zult in hoge ouderdom begraven worden. 16 Het vierde geslacht echter zal hierheen wederkeren, want eerder is de maat van de ongerechtigheid der Amorieten niet vol.

God liet Abrams nageslacht vierhonderdvijftig jaar wachten met het in het bezit nemen van het land omdat “eerder de maat van de ongerechtigheid der Amorieten niet vol” zou zijn. Met het geven van het beloofde land aan Abrams nageslacht, zou God tevens zijn vonnis voltrekken aan de inwonende Amorieten om hun gruwelijkheden (Lev.18:25-27). Maar God vertraagde dit honderden jaren. Pas het vierde geslacht zou uittrekken uit het vreemde land om de Amorieten te verdrijven en uit te roeien. Eerder was voor God de maat van de ongerechtigheid van de Amorieten niet vol. God handelde daarin extreem… geduldig (vergl. Ex.20:5).

Kortom, de gelijkenis tussen het geweld waarmee IS-strijders het nieuws halen en de opdracht die God aan Israël gaf om vonnis te voltrekken, is hopeloos oppervlakkig. Israëls God bewees openlijk GOD te zijn, zodat niemand daaraan kon twijfelen. Dat is de basis van ware theocratie. Wij leven vandaag in een tijd waarin God zich uitdrukkelijk verborgen houdt zodat iedere theocratische claim (ook die van christelijke partijen!) op voorhand vals is.

Reageer op Facebook

Delen: