wanneer begint een dag?

Recentelijk gaf ik een bijbelstudie over de profetie in Hosea 6, waar wordt voorzegd dat Israël zou herrijzen “na twee dagen” en “op de derde dag” en wel “in de dageraad”, d.w.z. bij de aanvang van de derde dag. Maar hoe zit dat eigenlijk met de aanvang van de dag? Is dat, zoals ik betoogde, bij zonsopgang? Zo ja, hoe verhoudt zich dat dan met de dagindeling op de Hebreeuwse kalender? Is het niet zo dat Joden de dagen van avond tot avond rekenen?

de definitie van het het woord ‘dag’

Over wat een dag is hoeven we niet te speculeren, omdat de Schrift dit reeds in het eerste Bijbelhoofdstuk met een Goddelijk woord bekrachtigt. Genesis 1:5:

En God noemde het licht ‘dag’ en de duisternis noemde Hij ‘nacht’.

Zoals licht tegenover duisternis staat, zo staat dag staat tegenover nacht. Dat betekent dat wanneer de zon opgaat en het licht wordt, de dag begint. Het betekent automatisch ook dat wanneer de zon ondergaat (=avond) de dag ophoudt. Een dag in de Bijbel duurt dan ook geen vierentwintig uur maar (gemiddeld) twaalf uur. Of zoals Jezus retorisch vroeg: “zijn er niet twaalf uren in de dag?” (Joh.11:9).

Een etmaal is hiervan onderscheiden en duidt op een dag plus een nacht. Etymologisch betekent het letterlijk ’terugkeer’ (‘et’ = terug en ‘maal’ is keer). Een etmaal is de periode dat een dag terugkeert oftewel een volle cyclus doormaakt: van dag tot dag en daarmee in totaal vierentwintig uur.

een kalenderdag

Zoals de dag begint wanneer het licht wordt, eindigt ze ook wanneer het donker wordt. Dat verklaart het oude fenomeen dat bij het vallen van de avond ook de datum verspringt. De dag is dan immers voorbij. Bij allerlei hoogtijden zien we van oudsher dat voorgaande avonden gerekend worden bij de navolgende dag. Denk aan kerstavond op 24 december, New Years Eve op 31 december of Sinterklaasavond op 5 december.

Maar veel belangrijker is uiteraard dat we dit fenomeen van het einde van de dag ook in de Bijbel en de Hebreeuwse kalender tegenkomen. Als de dag voorbij is, kan a.h.w. het kalenderblaadje worden afgescheurd. Bij de instructies over jom kippoer lezen we in Leviticus 23…

Het zal voor jullie een sabbat van rust zijn en jullie zullen je zielen nederig maken in de negende van de maand in de avond. Van avond tot avond zullen jullie je sabbat rusten.

Jom kippoer wordt als een sabbat gevierd van avond tot avond. Vanaf het moment dat de ene dag voorbij is tot aan het moment dat de andere dag voorbij is.

conclusie

Wanneer in Hosea 6 gesproken wordt over “na twee dagen” worden de nachten geheel buiten beschouwing gelaten en niet geteld. De derde dag breekt aan bij de dageraad oftewel bij zonsopgang.

Delen: