het realisme van Prediker

Welk voordeel heeft de mens van al zijn zwoegen, waarmee hij zich aftobt onder de zon?
Prediker 1:3

Het boek ‘Prediker’ (Kolhelet) behoort tot m’n favorieten. De toon die de schrijver aanslaat is vaak enorm cynisch, maar juist daarom zó realistisch. Zonder die wijsheid, is een mens naar mijn overtuiging niet opgewassen tegen het leven hier “onder de zon”. Mensen kunnen wel roepen: ‘always look on the bright side of life’, maar dat kan de verwachting wekken alsof het aardse bestaan altijd maar zo’n lolletje is. In Psalm 90 (vers 10) lezen we dat zelfs het uitnemendste van de dagen onzer jaren, slechts moeite en verdriet is. D.w.z. zelfs over de beste tijden in ons leven liggen sluiers. Zelfs als anderen daar niet de minste notie van hebben. Dat klinkt misschien depri, maar dat is het juist niet. Wanneer je er namelijk op voorhand vanuit gaat en wéét dat ons bestaan hier, aan de ijdelheid is onderworpen, dan zul je geen onrealistische verwachtingen koesteren. Het zal je behoeden voor onnodige frustraties en tegenvallers. Zijn het juist niet de idealisten en optimisten die ten prooi vallen aan teleurstelling en apathie, wanneer ze uiteindelijk moeten vaststellen dat hun dromen stukliepen op de harde werkelijkheid van het leven?

Kolhelet merkt op dat al het zwoegen van de mens geen voordeel oplevert. Dat wil zeggen: voordeel in termen van netto-resultaat. Met een variant op Johan Cruijff: elk voordeel heeft z’n nadeel. Alles wat de mens ontwikkelt en uitvindt blijkt telkens ook weer negatieve bijwerkingen te hebben die het netto voordeel opheffen. Neem b.v. de ontwikkeling van de auto. Een ongetwijfeld mooie uitvinding met heel veel voordelen! Maar zet daar tegenover ook eens alle nadelen die het opleverde: verkeersdoden, een jachtiger en stressvoller bestaan, millieuvervuiling, etc. Waar is de netto-winst gebleven wanneer we voordelen en nadelen tegen elkaar hebben afgewogen?? Welnu, dat is precies wat ijdelheid is: niets, nul, leeg.

Paulus schrijft:

Want de schepping is aan de ijdelheid onderworpen, niet vrijwillig, maar om HEM, die haar daaraan onderworpen heeft…
Romeinen 8:20

Al is dit bestaan ijdel-  er gaat helemaal niets mis en alles verloopt volgens plan. Paulus vervolgt bovendien:

…IN HOOP ECHTER, omdat ook de schepping zelf van de slavernij van de vergankelijkheid zal bevrijd worden…
Romeinen 8:21 

Zo’n levensvisie is niet stuk te krijgen! Het geeft enerzijds de kracht om de moeiten van dit bestaan te (ver)dragen en anderzijds alles in perspectief te zien van het grote ‘plaatje’: de ganse schepping zal worden bevrijd!

Delen: