wedergeboorte en reïncarnatie

De volgende vraag kreeg ik voorgelegd:

Graag wil ik bij deze een vraag stellen naar aanleiding van de lezing (…) over de blindgeboren man. Wat is er zo absurd aan reïncarnatie?

Het woord reïncarnatie staat niet in de bijbel, maar wel het woord wedergeboorte. Vanuit de bijbel begrijp ik dat het lichamelijke een beeld is van het geestelijke en dat het lichamelijke vooraf gaat aan het geestelijke dat blijvend is. Volgens dit principe is lichamelijke wedergeboorte een beeld van geestelijke wedergeboorte en gaat lichamelijke wedergeboorte vooraf aan geestelijke wedergeboorte dat blijvend is. Als er wedergeboorte in de bijbel staat wordt hier meestal geestelijke wedergeboorte bedoeld, maar dit sluit lichamelijke wedergeboorte niet uit. Lichamelijke wedergeboorte is reïncarnatie.

Lichamelijk voedsel – Geestelijk voedsel / Lichamelijke doop – Geestelijke doop / Lichamelijke wedergeboorte – Geestelijke wedergeboorte

Laat ik eerst even de context van de vraag geven. Jezus’ leerlingen vragen bij hun vertrek uit de tempel (Johannes 9:2), waarom de man die zij daar zagen zitten, blindgeboren was. Ze opperen daarbij dat het misschien was omdat hijzelf gezondigd zou hebben. In mijn lezing ging ik in op de uitleg dat de discipelen hierbij gedacht zouden hebben aan reïncarnatie. De man zou gezondigd hebben in ‘een vorig leven’ en was daarom blindgeboren. In de lezing ging ik kort op dit idee in. Het is inleg, geen uitleg. Je kunt hooguit zeggen dat een bijbelvers als Johannes 9:2 het idee van reïncarnatie niet tegenspreekt. Maar je kunt net zo goed zeggen dat de discipelen deze optie opperden, juist omdat het absurd is te denken dat iemand verantwoordelijk gehouden kan worden voor het feit dat hij blindgeboren is. Ik bedoel maar: uit de vraag van de discipelen kun je geen leerstelling opmaken.

Maar dan het argument dat de Schrift toch spreekt van ‘wedergeboorte’. Zelfs als dat meestal geestelijk bedoeld is, zo redeneert de vraagstelster, dan kan het toch een grond hebben in ‘de natuur’? Hebben niet vele geestelijke begrippen, hun oorsprong in de natuurlijke wereld? Denk bijvoorbeeld ook aan licht, water, brood, melk en vuur. Dat zijn begrippen die een geestelijke lading hebben maar direct ontleend zijn aan de natuur. Waarom zou ook wedergeboorte niet in dat rijtje thuishoren?

Het is een gedachte waarin logica zit, maar geredeneerd vanuit het negatieve. Het steunt niet op positieve statements vanuit de Schrift. Terwijl we dat nodig hebben. Wil een zaak vaststaan, dan hebben we minimaal twee of drie onbetwiste getuigen nodig.

Daar komt bij dat het niet klopt, dat de Bijbel “meestal geestelijke wedergeboorte bedoelt”. Want overal waar de Schrift spreekt van ‘wedergeboorte’ en aanverwante begrippen, is dat altijd geestelijk. Nooit wordt dit begrip gebruikt om daarmee aan te geven dat het om een herhaling zou gaan van de geboorte uit onze moeder. Want dat is was reïncarnatie letterlijk betekent: weer-in-vlees-wording. Het Bijbelgedeelte bij uitstek waar ‘wedergeboorte’ wordt onderwezen, Johannes 3, laat dit treffend zien. Daarin wordt beschreven het nachtelijk gesprek dat Jezus had met Nicodemus, de leraar van Israël. Nicodemus dacht aanvankelijk dat Jezus doelde op reïncarnatie.

Hoe kan een mens geboren worden, als hij oud is? Kan hij dan voor de tweede maal in de moederschoot ingaan en geboren worden? (vers 4)

Jezus corrigeert Nicodemus en zegt hem dat een mens uit een heel andere oorsprong zal moeten worden ‘geboren’ (:5). Of letterlijk: gegenereerd. Het Griekse woord ‘gennao’ duidt op het hele proces van voortplanting. Vanaf het mannelijk aandeel in de verwekking tot de geboorte uit de moeder aan toe. Wedergeboorte is wel een herhaling, maar dan op een wezenlijk hoger niveau. En vanuit een andere oorsprong. En daarmee ook de kenmerken dragend van deze oorsprong.

Wat vanuit het vlees wordt gegenereerd, is vlees, en wat vanuit de geest wordt gegenereerd, is geest. (vers 6)

Zoals onze geboorte ons leven hier deed aanvangen, zo is de wedergeboorte het begin van een nieuw leven. 1Petrus 1:3 zegt:

Gezegend de God en Vader van de Heer van ons, Jezus Christus, die naar de grote ontferming van hem, ons opnieuw genereert tot in een levende hoop, door opstanding van Jezus Christus vanuit de doden.

Petrus spreekt van “opnieuw genereert… door opstanding”. Die twee begrippen horen bij elkaar. Nieuw leven werd gegenereerd door de opstanding van Jezus Christus. Dat betekent ook dat tot aan de tijd van Jezus Christus’ opstanding, wedergeboorte nog toekomstmuziek was. Wedergeboorte, het ontvangen van nieuw leven kan pas plaatsvinden sinds zijn opstanding. Hij is de “eerstgeborene vanuit de doden” (Kol.1:18).

Kort en goed, wedergeboorte in de Schrift is geen reïncarnatie. Wedergeboorte is de verwekking van leven dat de dood achter zich heeft.

Delen: