gezond verstand & geloof in God

Onlangs gaf ik een spreekbeurt in Rotterdam over ‘gezond verstand’. Ik zette uiteen dat het Grieks van het Nieuwe Testament daar een woord voor heeft (sophroneo) en dat nogal eens gebruikt wordt. Vooral in Paulus’ brieven. Voor mij was het een eye-opener om te ontdekken dat leven in geloof niet alleen maar niet in strijd is met ‘gezond verstand’, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. God geeft ons het vermogen om te denken, uiteraard met de bedoeling om dat te gebruiken. Verstandig-zijn betekent in de Bijbel niet: veel verstand of een hoog IQ hebben, of op school goed kunnen meekomen. Nee, verstandig-zijn wil zeggen: het verstand dat je hebt, gebruiken.

onbezorgd

Een oudere man die de bewuste toespraak had beluisterd, vertelde me deze week dat hem één kleine opmerking vooral was bijgebleven. Ik had gezegd: het is gezond verstand als je onbezorgd leeft. Er van uitgaande dat God voor zijn schepping zorgt (dat is wat geloof is), is het niet meer dan logisch en verstandig om onbezorgd te leven. Dat is geen kwestie van ‘niet bezorgd mógen zijn’. Want zo werkt dat niet. Iemand die bezorgd is en nachten wakker ligt help je niet door te zeggen dat hij niet bezorgd mag zijn. In feite bezorg je zo iemand nog een extra reden van zorg: hij is iets wat hij mag zijn. Nee, de kracht is de logica van de waarheid zelf: wanneer de Schepper van hemel en aarde alles onder controle heeft en alles tot een goed einde brengt, dan kan ik mijn hoofd rustig neerleggen en slapen (Ps.4:9). Dat is niet alleen een zorg minder maar ook zeer verstandig!

niet in goede aarde gevallen…

Zo’n boodschap over gezond verstand kan trouwens ook verkeerd vallen. Ik hoorde via-via van een vrouw die de toespraak had beluisterd en deze vreselijk had gevonden. Ze tobde enorm met al het leed in de wereld en de vele moeiten die ze om zich heen zag. Haar verstand zei haar: hoe kan God goed zijn als Hij zulke dingen laat gebeuren? Gebruik van het verstand leidde haar, althans in haar beleving, juist van geloof in God weg.

voor-oordeel

Jammer dat de toespraak dit misverstand niet heeft kunnen voorkomen. Ik beweerde namelijk niet dat ons verstand toereikend is om God te begrijpen. Integendeel zelfs. Als piepkleine mensjes, begrijpen we nauwelijks iets van de schepping. Microscopisch en macroscopisch is het alles één groot wonder. Laat staan dat we de Schepper zelf en de wegen die Hij gaat, kunnen begrijpen. Gezond verstand maant ons juist tot nederigheid. Een oordeel geven over Gods bestuur is net zo kortzichtig als een oordeel geven over een boek waarvan je slechts een paar bladzijde hebt gelezen. Of over een schilderij waar de schilder nog lang niet mee klaar is. Zo’n oordeel is per definitie een voor-oordeel. Gezond verstand zegt: Gods werk is in uitvoering en dus laten we het eindresultaat aan Hem over. Wie anders dan Hij is in staat, misschien tegen alle verwachtingen in, het tot een kunstwerk te maken?

Kijk, ter illustratie van de laatste zin, eens naar de korte onderstaande video:

Delen: