passie

Het woord ‘passie’ is een merkwaardig woord. Dit van origine Latijnse woord is overgenomen in vele moderne talen. Het heeft twee (schijnbaar) geheel verschillende betekenissen. In de eerste plaats heeft het de betekenis van ‘lijden’. Meestal specifiek doelend op het lijden(sverhaal) van Christus. Denk maar aan ‘passiespel’ maar vooral ook aan de ‘passion’, het beroemde meesterwerk van J.S. Bach over het lijden van Christus. Of denk aan de passiebloem, of passieflora waarin men van ouds het lijden van Christus zag uitgebeeld.

Naast de betekenis van ‘lijden’ heeft passie echter ook de betekenis van hartstocht en hartstochtelijke liefde. Iemand die gepassioneerd is, doet iets met heel zijn hart.

Deze taalkundige verwantschap tussen lijden en hartstocht zien we ook in het Grieks van het Nieuwe Testament. Zo is het woord ‘lijden’ in Romeinen 8:18 (“het lijden van de tegenwoordige tijd”) in het Grieks hetzelfde woord als ‘hartstochten’ in Romeinen 7:5 (“de zondige hartstochten“). Dit Griekse woord (pathema) herkennen we nog in woorden als ‘pathetisch’ en ‘pathos’ (=hartstochtelijk) maar ook in ‘pathologie’ (ziekteleer) en de vele woorden die eindigen op -pathie (sympathie, apathie, empathie, telepathie, enz.).

Vanwaar deze taalkundige link tussen lijden en hartstochtelijke liefde? Zijn beide begrippen ten diepste dan identiek? Inderdaad, slechts lijden maakt liefde zichtbaar. Kunt u zich een overtuigend liefdesverhaal voorstellen zonder moeite, pijn, tranen of vervreemding? Inderdaad, dat is onmogelijk. Als alles koek en ei is kan er wel sprake zijn van een liefdesverklaring maar of het welgemeend is blijkt pas wanneer dit moeite kost. Het bewijzen van liefde kan uitsluitend door lijden heen. Zonder het contrast van het kwaad blijft het goede onzichtbaar.

Menig filosoof heeft reeds gewezen op de waarde en de noodzaak van het lijden. De bekende filosoof Nietzsche schreef daarom zelfs:

De mensen bij wie ik me enigszins betrokken voel wens ik lijden toe, en eenzaamheid, ziekte, mishandeling, onwaardigheden…’

Hier beweert een atheïst dat hij lijden en de beroerdste omstandigheden toewenst aan degenen die hem lief zijn omdat alleen het slechtste het beste zichtbaar maakt. Wonderlijk. Want verwerpen atheïsten God juist niet vanwege het lijden van deze wereld? Maar als zelfs een verklaard atheïst als Nietzsche het lijden toewenst aan degenen die hem lief zijn, pleit het lijden in de wereld dan niet juist voor God in plaats van tegen Hem? Als GOD liefde is (1Joh.4:8,16), hoe anders dan door lijden (heen) zou Hij dat bewijzen?

Dat de schepping slechts door lijden tot heerlijkheid komt, weerspreekt niet Gods liefde maar bewijst het juist. Zoals Paulus schrijft in Romeinen 5:8:

God echter bewijst zijn liefde jegens ons,
doordat Christus,
toen wij nog zondaren waren, voor ons stierf.

Dat is pas passie – in de dubbele zin des woords!

Reageer op Facebook

Delen: