genade-pedagogiek

Want de reddende genade van God is verschenen
aan alle mensen,
om ons OP TE VOEDEN,
zodat wij de oneerbiedigheid en de wereldse begeerten verzakende,
bezonnen, rechtvaardig en eerbiedig
in deze aeon zouden leven…
-Titus 2:11,12-

reddende genade
Van het begrip opvoeden in bovenstaande tekst (Gr. paideuo) is ons woord ‘pedagogiek’ afgeleid. Genade voedt op. Welke genade? De genade die reddend is verschenen aan alle mensen. Zoals Paulus elders schrijft dat de levende God de Redder is van alle mensen (1Tim.4:10). Dat is een mededeling, waarbij hij uitdrukkelijk vermeldt dat dit een “betrouwbaar woord is en alle aanneming waard”. En bovendien: “beveel en leer dit!”.

niet wet maar genade voedt op
De boodschap van Gods reddende genade is niet alleen een goed bericht voor alle mensen maar het voedt bovendien ook degenen op, die dit geloven. Dat is precies het tegendeel van wat gewoonlijk beweerd wordt vanuit godsdienstige kringen. Daar verwerpt men deze boodschap juist, omdat men meent dat het een vrijbrief zou zijn voor oneerbiedigheid en wereldse begeerten. Men meent ‘de wet’ te moeten prediken om dit te bestrijden. Terwijl algemeen bekend is dat het effect van wet en censuur, precies tegengesteld is.  Immers, “de wet is de kracht der zonde”  zoals Paulus in 1Kor.15:56 zegt.

We zien dit ook in de opvoeding van kinderen. Door hen voor te houden wat ze niet mogen kijken of consumeren en waar ze niet mogen komen (“raak niet, smaak niet en roer niet aan”; Kol.2:21) worden ze alleen maar nieuwsgieriger. Tot vaak obsessief aan toe. En wanneer de controle op een zeker moment weg valt is het hek van de dam. Wie kent geen verhalen van jonge mensen die in een streng milieu opgroeiden, maar juist door repressie (onderdrukking) ontspoorden?

wet versus genade
Oneerbiedigheid en wereldse begeerten verzaken (loochenen, negeren), waar Paulus over schrijft, wordt niet bereikt middels ‘wet’. Integendeel.
Wet pakt af en frustreert.
Genade geeft en maakt blij.
Wat Gods genade (=vreugde om niet) geeft, zorgt ervoor dat er geen behoefte meer is aan oneerbiedigheid en wereldse begeerten. Dat is omdat er iets zoveel beters voor in de plaats is gekomen.

eerbiedig
Wat is dat betere dat de genade Gods in de plaatst stelt? Paulus zegt: dat is een leven in deze aeon dat “bezonnen, rechtvaardig en eerbiedig” is. Laten we die begrippen eens nader bezien. Het laatste woord ‘eerbiedig’ (eu-sebos) is uiteraard het tegendeel van de ‘oneerbiedigheid’ (a-sebeia) in de eerste zin. “De leer van God, onze Redder” (Tit.2:10) is de basis voor een diep ontzag voor GOD. Wie deze eerbied kent, kan uiteraard niet anders dan de oneerbiedigheid afwijzen. Zo iemand hoef je niet te vertellen dat hij niet mag vloeken, want het idee alleen al, is stuitend.

gezond verstand
Zoals eerbiedigheid het antwoord is op oneerbiedigheid, zo is ‘bezonnen’ het antwoord op ‘wereldse begeerten’. De tweede regel is daarmee een inversie (omkering) van de eerste regel, zoals de kleuren tonen in de onderstaande weergave.

de oneerbiedigheid en de wereldse begeerten verzakende,
bezonnen, rechtvaardig en eerbiedig
in deze aeon zouden leven…

Het woord ‘bezonnen’ (so-phronos) is in het Grieks samengesteld uit twee elementen, waar ons begrip ‘gezond verstand’ dichtbij komt. “De wereldse begeerten”, d.w.z. de begeerten waar de wereld door beheerst wordt (zie 1Joh.2:16) worden niet gepareerd door wet maar door genade. Wat is het pedagogische verschil?
Wet legt op.
Genade legt uit.
Genade appelleert aan ons denkvermogen. Het voedt niet op door te vertellen wat wel en niet mag maar het houdt voor, hoe de dingen zijn. Het beperkt niet maar het verschaft inzicht. Het gaat niet om “wat is geoorloofd?” maar om “wat is nuttig?” (1Kor.10:23). Zodat men leert om zelf te denken en conclusies te trekken. Alleen door zo’n instelling wordt men volwassen.

rechtvaardig
Het woord ‘rechtvaardig’  verbindt de begrippen  ‘bezonnen’ en ‘eerbiedig’ aan elkaar. Men doet wat juist (> just) is. Recht doen op basis van gezond verstand enerzijds en eerbied anderzijds.

versieren
Talloze mensen in de wereld hebben een bestaan maar leven niet. Ze existeren slechts. Wie Gods universeel-reddende genade leert kennen, krijgt een bestaan dat zin en inhoud heeft. Met recht een leven dus. Niet slechts van normen maar van waarden. “De leer van God, onze Redder” is een feestelijke boodschap waar slingers bij horen. Of zoals Paulus m.b.t. de slaven schrijft:

…. om de leer van God, onze Redder te mogen VERSIEREN (Gr. kosmeo) in alles.
-Titus 2:10-

Dat alles bewerkt Gods genade-pedagogiek!

Reageer op Facebook.

Delen: