neurocalvinist Swaab

Swaab
De weekendbijlage van het Nederlands Dagblad is dit keer gewijd aan ‘de vrije wil’. Een onderwerp dat dit jaar prominent in de aandacht is gekomen, niet in het minst door de bestseller ‘wij zijn ons brein’ van hersenonderzoeker prof. Dick Swaab. De atheïst Swaab stelt dat ‘de vrije wil’ een illussie is. Al onze keuzen, zo stelt hij, zijn het resultaat van neurologische processen als respons op onze omgeving. Opmerkelijk is dat, terwijl Swaab wel een ‘neurocalvinist’  genoemd wordt (> alles ligt van te voren al vast), uitgerekend het calvinistische ND met Swaabs opvattingen omtrent ‘de vrije wil’ zo’n moeite heeft.

boetseersel
Wat ontbrak in de bijdragen van het ND, was zelfs maar een kleine verwijzing naar het Bijbelgedeelte bij uitstek, waarin dit thema ter sprake komt: Romeinen 9. Daar worden Jakob en Ezau genoemd, waarbij GOD al voordat de beide jongens geboren waren, Zijn keuze had gemaakt. En Farao wordt opgevoerd, die zich weliswaar tegen GODS wil verzette, maar niet anders kón, omdat GOD hem daartoe had bestemd. En dan brengt Paulus zélf de tegenwerping in:

Gij zult nu tot mij zeggen: Wat heeft Hij dan nog aan te merken? Want wie wederstaat zijn wil bedoeling?
Romeinen 9:19

Deze tegenwerping is ook nu nog steeds argument nr.1 tégen GODS absolute soevereiniteit en vóór de zgn. vrije wil. Want hoe zou een mens verantwoordelijk gehouden kunnen worden, wanneer GOD alles (goed en kwaad) regisseert? Waarop Paulus’ antwoordt luidt:

Maar gij, o mens! wie zijt gij, dat gij GOD zoudt tegenspreken? Zal het geboetseerde soms tot zijn boetseerder zeggen: Waarom hebt gij mij zo gemaakt?
Romeinen 9:20

Paulus begint niet over ‘verantwoordelijkheid’  – dat woord komt niet eens voor in de concordantie! Hij stelt slechts dat de mens zich tot GOD verhoudt als klei tot een pottenbakker. Niemand heeft zichzelf geschapen. En in plaats van dit tegen te spreken, doen we er verstandig aan onze plaats t.o.v. de Schepper te (er)kennen. Ontwijkt Paulus daarmee de bovenstaande vraag? Integendeel. Want GODS aanmerkingen maken deel uit van het boetseer-proces. Hij vormt ons mede door Zijn kritiek. Als een boetseerder drukt Hij Zijn materiaal, trekt Hij er aan en snijdt Hij er in, om tot het gewenste resultaat te komen. GODS disciplinaire maatregelen zijn niet gebaseerd op ‘de vrije wil’ of  op onze ‘verantwoordelijkheid’ maar vloeien voort uit uit het feit dat Hij als Pottenbakker (met succes) Zijn creaties bezig is te vormen.

happy end
Laten we maar blij zijn, dat we als mensen voor de volle 100 procent GODS creaties zijn. Dat we niets van onszelf hebben. Dat maakt ons inderdaad nietig maar het is tevens onze luister. GOD is de Creator, de Auteur en Regisseur en wij kunnen niet anders dan de rol spelen, conform Zijn script. Alleen daarom is een uiteindelijk, alomvattend happy end absoluut verzekerd!

Delen: