terugblik debat hemel & hel

Donderdag 26 april vond een debat in Utrecht plaatst over hemel & hel, georganiseerd door o.a. de Evangelische Omroep. Al eerder gaf ik daar aandacht aan waarbij ik niet onder stoelen of banken stak, geen hoge pet op te hebben van deze geplande bijeenkomst. De diverse verslagen van het debat lezende, blijk ik daar helaas niet ver naast te hebben gezeten. De sfeer van het debat was volgens de inleiders (Vreugdenhil, Kollenstaart en ter Beek) goed, maar helaas hield men elkaar zoet met theologiseren en verdichtsels. Laat ik dat illustreren aan de hand van enkele citaten uit het verslag dat het ND publiceerde.

Over één ding waren de drie sprekers het eens. De Bijbel spreekt over hel ….

Dit lijkt harmonie maar het klinkt vals voor wie slechts de Schrift wil horen. Want het woord ‘hel’ is geen “gezond woord”, d.w.z. het vindt geen basis in de Schrift. Tijdens dit debat diende het als container-begrip. Of de Bijbel nu spreekt over Gehenna (=dal van Hinnom), het meer van vuur, het dodenrijk, de buitenste duisternis, de tweede dood, het oordeel over de volken, het gericht voor de grote witte troon, enz., alles viel onder de noemer ‘hel’…

De Bijbel spreekt over hel in termen als vuur, duisternis, waar geween en tandengeknars – dat zijn metaforen, het is beeldtaal.

Zo’n conclusie is onvermijdelijk wanneer je alle genoemde begrippen gaat mixen. Gehenna, d.w.z. het dal van Hinnom is een onmiskenbaar letterlijke locatie, waar letterlijk vuur zal branden. De profeet Jesaja (66:24) spreekt daarover in realistische taal en Jezus bevestigde dit meerdere malen. Dat geldt ook voor “het meer van vuur en zwavel“. Met de woorden “de buitenste duisternis” is het anders gesteld omdat deze formulering in gelijkenissen wordt gebezigd als de plaats buiten de feestzaal, waarbij de feestzaal als beeld dient van het Koninkrijk dat zal aanbreken (Mat.8:12; 22:13). “Het geween en tandengeknars”, spreekt van de toorn (zie Ps.112:10) van hen (=Israëlieten) die ten onrechte dachten aan dat komende Koninkrijk deel te zullen krijgen, maar zullen omkomen (Hand.3:23; Ezech.20:36-38).

Gevraagd naar de ‘feiten over de hel’ wees Vreugdenhil erop dat wij slechts lezen over drie uur duisternis op aarde, het moment waarop Jezus afdaalde naar de plaats waar de kwade machten heersen en die te kijk zette. ‘Maar je leest nergens dat die plek ophoudt te bestaan – het is voor altijd…

Een aaneenschakeling van onjuistheden! De drie uren van duisternis waarin Jezus door God was overgelaten aan zijn vijanden noemt Vreugdenhil ‘de hel’ maar er is niet één Schriftplaats die dit zogenaamde ‘feit’ ondersteunt. En wat te denken van de stelling dat Jezus ‘de hel’ drie uren meemaakte, terwijl ieder ander die daar vertoeft, voor altijd zal zijn? Voor Jezus was de hel dus wél tijdelijk? Waar is hier de logica? En dan zwijg ik verder maar van het idee dat Jezus tijdens de drie uren van duisternis afdaalde naar de hel en de kwade machten te kijk zou hebben gezet. Dit te kijk zetten van de machten vond niet plaats aan het kruis, maar toen Jezus opstond uit de doden (vergl. Kol.2:15 en 1Kor.2:8 ).

God wil alle mensen redden, maar krijgt Hij wat Hij wil, vroeg Knevel? Nee, antwoordde Kollenstaart onomwonden, er zijn mensen die verloren gaan. ‘Omdat wij een vrije keuze hebben.’

Er zijn mensen die verloren gaan, stelt Kollenstaart. Dat klopt. Maar sinds wanneer is verlorenheid een verhindering voor God om te redden? Verloren-zijn is juist een voorwaarde om te worden gered! Kollenstaart stelt dat God niet krijgt wat Hij wil. Welnu, dat is dan niet de GOD van wie Job vol ontzag sprak: “Ik weet dat Gij alles vermoogt en geen uwer plannen wordt verijdelt” (42:2).  Hoe kan Kollenstaart zingen: “Wat zijn liefde wil bewerken, ontzegt Hem zijn vermogen niet”? God wil wel dat elk mens wordt gered, maar als een mens dat niet wil, dan gebeurt het niet. M.a.w. God wikt, maar de mens beschikt?

Maar hoe zit het met dictators als de Cambodjaan Pol Pot, verantwoordelijk voor vreselijke misdaden? Staat het ontkennen van de hel niet op gespannen voet met Gods rechtvaardigheid, vroeg een mevrouw aan Johan ter Beek. Die had daar een oplossing voor. Hij gelooft wel in een oordeel, maar houdt vast aan de belofte dat God de wereld volledig nieuw zal maken. ‘God zal onze geheugens uitwissen en uiteindelijk ook zijn eigen geheugen, zodat er geen herinnering meer is aan het kwaad.’

Johan ter Beek was de enige spreker in het debat die volhield dat God iedereen redt. “Uiteindelijk komt het goed met iedereen”, stelde hij terecht. Maar wat een povere argumentatie! De Bijbel spreekt van het wissen van elke traan maar niet van het uitwissen van het geheugen. Jesaja 65:17 zegt: “wat vroeger was, zal niet gedacht worden, het zal niemand in de zin komen”, maar dat is wat anders dan het deleten van het geheugen. Pol Pot wacht, om bij het gegeven voorbeeld te blijven, “verdrukking en benauwdheid” (Rom.2:9), want God vergeldt. Maar God doet geen half werk. Want Pol Pot’s hart zou dan nog steeds onveranderd zijn. God vergeldt echter niet alleen, Hij verzoent ook. D.w.z. Hij verandert vijanden in liefhebbers, die uiteindelijk tot eer van God de Vader zullen zeggen: Jezus is Heer (Filp.2:10,11)! “Door het bloed van het kruis”, zegt Kolosse 1:20. Want aan dat kruis bewees God: geen vijandschap zo groot of mijn liefde overtreft altijd!

De discussies die recentelijk o.l.v. de EO hebben plaatsgevonden toonden hoe in christelijke Nederland wordt gedacht en hoe verlegen men is met het thema van ‘de hel’. Maar het gaf GoedBericht.nl een mooie gelegenheid om tegen deze achtergrond juist de Schrift te laten spreken en de gesmade boodschap van de heidenapostel in het licht te stellen:

Dit is een geloofwaardig woord en alle aanneming waard (want hiertoe arbeiden wij en worden gesmaad), dat wij onze hoop gevestigd hebben op de levende God, die een Redder is van alle mensen, speciaal van gelovigen. Beveel en leer dit.
1Timotheüs 4:9-11 

Delen: