doopopdracht van Jezus?

Tot één van de bekendste teksten van de Bijbel behoort de zogenoemde zendingsopdracht (of ‘grote opdracht’), zoals we deze aantreffen in Mattëus 28:19

Gaat dan henen, maakt al de volken tot mijn discipelen en doopt hen in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb.

de apostelen hebben nooit gedoopt volgens Matteüs 28:19

Wat altijd heeft bevreemd is dat als we deze woorden opvatten als een formulering bij het dopen in water, dat we deze formule nooit aantreffen in het boe Handelingen. Waar gedoopt wordt, is dit altijd in (of op of tot) de naam van Jezus Christus (Hand.2:38; 8:16; 10:48; 19:5). Nooit in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

de volken gedoopt?

Wat eveneens bevreemdt, is dat behalve Israël ook de natiën gedoopt zouden moeten worden. Waar elders vinden we terug? Inderdaad in Marcus 16:16, maar deze tekst  is niet doorslaggevend omdat het deel uitmaakt van een passage (16:9-20) dat tussen vierkante haken [ ] in onze bijbels staat, d.w.z. in de oudste complete handschriften van het Nieuwe Testament ontbreekt het; het is een later toevoegsel.

Rituelen, waaronder de waterdoop, zijn voor Israël en “de vreemdeling binnen haar poorten” (vergl. Hebr.6:1; Joh.1:31). Rituelen zijn geen verplichting voor de natiën. Geen enkele. Niet voor niets verklaart Paulus dat hij niet gezonden is om te dopen (1Kor.1:17). Logisch, want hij was de “apostel der heidenen” en ook gezonden tot de heidenen. Niet om te dopen maar om het Evangelie om niet, te verkondigen.

een onbijbelse formule

En dan de formule zelf. Klinken de woorden niet bijzonder vreemd uit Jezus’ mond? Waar elders in de Bijbel wordt gesproken van “de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest”. En waar meer heeft de Geest een onderscheiden naam van de Vader en de Zoon? Wordt ooit ergens iets opgedragen in de naam van de heilige Geest? Het antwoord op elk van deze vragen is: nee, nergens vinden we dit. Heeft de formule in Matteüs 28:19 niet de geur van het concilie van Nicea (325 n. Chr.) om zich heen? Zou het kunnen dat de tekst ge-edit is om een kerkelijke praktijk te rechtvaardigen? En zou deze aangepaste tekst dan die wijze in de grote drie handschriften van het Nieuwe Testament (de Alexandrinus, Sinaiticus en Vaticanus) terecht zijn gekomen? De manuscripten dateren in elk geval uit de tijd van dit concilie…

oorspronkelijke lezing

Het probleem met betrekking tot Matteüs 28:19 is dat ons geen oudere complete handschriften ter beschikking staan dan de bovengenoemde. Wat we echter wél hebben, zijn een aantal oudere citaten van Matteüs 28:19, d.w.z. oudere teksten waarin Matteüs 28:19 wordt aangehaald. Ze zijn afkomstig van Eusebius van Caesarea (260-339) aan wie één van de oudste handschriften van het Matteüs-evangelie ter beschikking moet hebben gestaan. Volgens deze citaten stond dit oorspronkelijk in Matteüs 28:19:

Gaat dan henen, dicipelt alle volken in mijn naam en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb.

Let op: in deze veel oudere lezing van Mattteüs 28:19 is noch sprake van doop, noch van een formulering die doet denken aan de drie-eenheid. Zelfs grote namen die vierkant achter de belijdenis van Nicea staan, (zie onder) gaan er vanuit dat de traditionele lezing van Matteüs 28:19 niet Jezus’ eigen woorden zijn geweest. De woorden “en doopt hen in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest” hebben er de schijn van een latere kerkelijke toevoeging te zijn. Toegevoegd om de afwijking van de oorspronkelijke Bijbelse waarheid te rechtvaardigen…

The Catholic Encyclopedia:

De doopformule was veranderd van de naam van Jezus Christus in de woorden Vader, Zoon en Heilige Geest door de Katholieke Kerk in de tweede eeuw.

The Jerusalem Bible, een Engels-RK Bijbelvertaling:

Mogelijk is deze formulering als totale uitdrukking een weerspiegeling van het latere lithurgisch gebruik in de vroege katholieke gemeenschap. Men denke er aan dat Handelingen spreekt van dopen “in de naam van Jezus”…”.

The International Standard Bible Encyclopedia, onder “Baptism”:

Matteüs 28:19 in het bijzonder canoniseert een latere kerkelijke situatie (…) de drie-eenheids formule is vreemd aan de mond van Jezus.

Ethelbert W. Bullinger (de man achter de Companion Bible) in Word studies on the HOLY SPIRIT:

… er is één groot probleem in verband met de woorden: … dat de apostelen zelf nooit gehoorzaam zijn geweest aan dit gebod; en in de rest van het Nieuwe Testament is geen aanwijzing dat het ooit gehoorzaamd is door wie dan ook (…) Het is moeilijk te veronderstellen dat men een zo duidelijk gebod universeel veronachtzaamde (…) Wat de Griekse handschriften betreft, geen van hen gaat verder terug dan de vierde eeuw en het lijkt duidelijk dat het Syrisch deel van de kerk niets wist van deze woorden.

Delen: