Bijbelvertaling in het nieuws

Vandaag was de dag dat met veel tam-tam de nieuwe Bijbelvertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap gepresenteerd werd. In bepaalde opzichten heb ik sympathie voor de motieven voor een nieuwe Bijbelvertaling. Om de belangrijkste te noemen: het Nederlands van de vertaling ’51 is inmiddels knap ouderwets. Allerlei woorden en zegswijzen zijn gewoon niet meer van deze tijd. Daar brengt deze vertaling verandering in. Al is de vraag natuurlijk: voor hoelang? Want je kunt er vergif op innemen dat over een paar jaar ook de taal van de NBV weer verouderd raakt.

De kwestie achter boven beschreven probleem is dat men de Bijbel vooral wil beschouwen als (voor-)leesboek. Aan tafel, in de kerk of waar dan ook. Maar de Bijbel is geen (voor-)leesboek. We zouden de Bijbel niet zo zeer moeten lezen maar bestuderen! En één ding is me inmiddels ongeveer wel duidelijk geworden: de NBV is nóg veel minder geschikt voor Schriftonderzoek dan de vertaling ’51. Het is namelijk geen vertaling waarin gestreefd is om zoveel als mogelijk ‘letterlijk’ weer te geven wat er in het origineel “staat geschreven”. Men vertaalt vooral gedachte-voor gedachte. D.w.z. men geeft weer wat men denkt dat de gedachte is in de Schrift. Met als gevolg dat de Bijbellezer onnodig veel opgezadeld wordt met de interpretaties van de vertalers i.p.v. met de feiten van de grondtekst. Ik kom hier wellicht binnenkort nog eens op terug.
Eén ding doet me overigens wél deugt te melden: de ‘hel’ is verdwenen in de NBV! Ze heeft moeten plaatsmaken voor ‘Gehenna’. Volkomen terecht, want Gehenna is een plaatsnaam en namen behoren niet vertaald te worden.

Waar ik wél ONGELOFELIJK enthousiast over ben is het feit dat (toevallig?) deze week ook het gigantische interlineaire project van m’n vriend Menno Haayman werd voltooid. Naast het Nieuwe Testament dat hij al eerder had klaar had, heeft hij nu in zo’n tweeduizend uur (naast z’n dagelijkse zware arbeid!) ook het interlineair van de Hebreeuwse Bijbel compleet gemaakt. André de Mol (een andere vriend van mij) heeft in de loop der jaren een buitengewoon professioneel Bijbel-programma ontwikkeld, met zeer intelligente zoek-opties. Op zijn site www.concordant.info kunt u daar veel meer over lezen en tevens het Bijbelprogamma voor het Nieuwe Testament gratis (!) downloaden. Voor het Oude Testament zult u nog heel even geduld moeten hebben. Inmiddels kan ik als ervarings-deskundige getuigen dat het inmiddels voltooide interlineaire werk absoluut het neusje van de zalm is! Wereldwijd gooit het (nu nog vrij onbekende progamma) terecht hoge ogen. De van alle kanten ontvangen reacties getuigen daarvan.

Het geweldige van dit progamma is dat het de taal-barriëre tussen het Hebreeuws en Grieks van de oudheid enerzijds en de moderne Engelstalige lezer anderzijds, grotendeels overbrugt. Voor de niet-Hebreeuws of Grieks-kenner bestaat er domweg geen manier om dichter bij het origineel van de Schrift te komen. En de bijgeleverde “concordance search-software” stelt de kritische onderzoeker bovendien in staat om exact na te gaan hoe konsekwent (of ‘gekleurd’) de interlineair-weergave is.

Dit Bijbel-progamma beschouw ik als een historische mijlpaal voor digitale ‘Bereërs’, die dagelijks met precisie in de Schriften willen nagaan “of deze dingen alzo zijn”. Dat is héél andere koek, als u ’t mij vraagt, dan een deftige en literair-verantwoorde Bijbel-uitgave die hapklaar geconsumeerd kan worden…

Delen: