45. Betekent “vooral” in 1Timotheüs 4:10 niet gewoon ‘namelijk’?

Kan Paulus’ uitspraak in 1Timotheüs 4:10 dat de levende God de Redder is van alle mensen, “vooral van de gelovigen” niet worden uitgelegd als: God is een Redder voor alle mensen, namelijk (of: om precies te zijn) van gelovigen? O.a. de Studiebijbel stelt deze verklaring voor:

Het slot van dit vers is enigszins moeilijk. Naar analogie van 1Tim.2:4 moeten we concluderen, dat God alle mensen wil redden (…) Maar de redding gaat pas in vervulling, m.a.w. wordt pas concreet, wanneer iemand deze gelovig aanvaardt. Het woord malista (lett. meeste) moet hier dan ook met ‘om precies te zijn’ worden weergegeven.

Op twee manieren doet deze verklaring afbreuk aan wat Paulus hier nadrukkelijk stelt. In de eerste plaats wordt de statement “de levende God is de Redder van alle mensen” (2e naamval) gereduceerd tot een aanbod: een Heiland voor alle mensen (zie NBG51). En in de tweede plaats (en daar gaat het in deze vraag vooral om) wordt een woord dat ‘meest’ of ‘vooral’ betekent veranderd in ‘om precies te zijn’. Dat is ontoelaatbaar. Het Griekse woord ‘malista’ (lett. meest) is de overtreffende trap van ‘mallon’ (lett. meer) en komt 12x voor in het NT. Zie onderstaande lijst, inclusief de weergave van de NBG51:

1. Hand.20:38: het meest
2. Hand.25:65: voornamelijk
3. Hand.26:3: vooral
4. Gal.6:10: inzonderheid
5. Filp.4:22: inzonderheid
6. 1Tim.4:10: inzonderheid
7. 1Tim.5:10: nog wel
8. 1Tim.5:17: vooral
9. 2Tim.4:10: vooral
10. Tit.1:10: vooral
11. Film.:17: in hoge mate
12. 2Petr.2:10: vooral

In al deze gevallen heeft ‘malista’ de betekenis die overeenkomt met de gangbare lexicons, inclusief die van de Studiebijbel zelf, die luidt:

Het bijwoord malista betekent ‘het meest, vooral’.

De structuur van 1Tim.4:10 i.v.m. ‘malista’ is dezelfde als die in Gal.6:10 (NBG51):

Laten wij dus, daar wij de gelegenheid hebben, doen wat goed is voor allen, maar inzonderheid (malista) voor onze geloofsgenoten.

De gedachte in Galaten 6:10 is: terwijl we goed doen voor alle mensen, zouden we het meest (in het bijzonder, inzonderheid, speciaal, vooral) goed doen voor onze geloofsgenoten. Zouden we de procedure toepassen die de Studiebijbel voorstelt in 1Tim.4:10 en ‘malista’ vertalen met ‘om precies te zijn’, dan zouden we alle mensen buitensluiten die geen geloofsgenoten zijn. Terwijl het Paulus nu juist alle mensen insluit en daarbij voorrang geeft aan geloofsgenoten.

In 1Timotheüs 4:10 is de gedachte van ‘malista’ niet anders dan die in Galaten 6:10. De levende God is de Redder van alle mensen en het meest (of vooral) van gelovigen. Alle mensen zijn ingesloten en gelovigen krijgen voorrang.

Het slot van 1Tim.4:10 is niet “moeilijk” zoals de Studiebijbel beweert. Men maakt het slechts “moeilijk” door de tekst iets te laten zeggen wat ze niet zegt. Dan geeft men aan ‘malista’ een betekenis die het volgens lexicons en concordanties niet heeft en schaart men zich, zonder het te beseffen, in het kamp van hen die Paulus bestreden. Want men ontkent dat God daadwerkelijk alle mensen redt!

Betrouwbaar is het woord en alle verwelkoming waardig. Want hiertoe zwoegen wij en strijden wij, omdat we onze hoop hebben gevestigd op de levende God, die de Redder is van alle mensen, vooral van gelovigen.

Delen: