English BlogPaulus: Latijns én Grieks
06-07-2012 - Geplaatst door Andre Piet
Gewoonlijk wordt de naam Paulus als Latijnse naam (‘kleintje’) opgevat. En daar zijn zeer goede redenen voor. In de eerste plaats was Paulus van geboorte een Romeins staatsburger (Hand.22:28), zodat het voor de hand ligt dat hij ook een Latijnse naam had. In de tweede plaats wordt Saulus in het boek Handelingen Paulus, juist als hij in aanraking komt met de Romeinse proconsul Sergius Paulus (Hand.13:7). Men heeft geopperd dat Saulus als Romeinse Jood vanaf zijn geboorte een dubbele naam droeg: Saulus (Sha’ul) was dan zijn Joodse naam en Paulus zijn Romeinse naam. Dat Saulus vanaf Handelingen 13:9 consequent Paulus wordt genoemd, onderstreept het feit dat vanaf dat moment zijn Joodse identiteit naar de achtergrond verdwijnt.
Maar daarmee is zeker niet alles gezegd. Er zijn namelijk ook goede redenen om de naam Paulus te verbinden met de Griekse taal. Want behalve dat Paulus een Romein was, was hij ook Griekssprekend. Volgen we deze lijn, dan houdt de naam verband met de stam PAU, dat ‘ophouden’ of ‘stoppen’ betekent. Ons woord ‘pauze’ is via het Latijn ontleend aan dit Griekse woord (dat geldt trouwens ook voor onze woorden ‘poos’ en ‘verpozen’). Het mag ons beslist niet ontgaan dat de naamsverandering van Saulus naar Paulus in Handelingen 13:9 direct wordt gevolgd door het gebruik van juist dit werkwoord ‘pauo’. Paulus zegt tegen de Joodse tovenaar: “… vijand van alle gerechtigheid, zult gij niet OPHOUDEN de rechte wegen des Heren te verdraaien?” (Hand.13:10). Waarna deze Jood inderdaad voor een tijd lang blind wordt. Zo doet Paulus deze man stoppen (ophouden). En daarmee krijgt de naam PAULOS in de Griekse zin des woords, perfecte betekenis, want de manlijke uitgang -LOS, wil zeggen: iemand die doet stoppen (stopper).
Hoe illustratief wordt op deze wijze het plaatje in Handelingen 13! Saulus legt aan een niet-Jood het Evangelie uit maar wordt gedwarsboomd door een Joodse tovenaar, die met blindheid geslagen wordt en zo tot stoppen (pau) gebracht wordt. Tekent dit niet schitterend de huidige onderbreking (pauze) in de heilsgeschiedenis?! “Door hun val is het heil tot de heidenen gekomen…” (Rom.11:11). Inderdaad, voor een tijd en met een “totdat” (Rom.11:25).
Het is de naam Paulus die bij uitstek staat voor deze tijdelijke terzijdestelling van het Joodse volk.
Samengevat zie ik geen reden om te kiezen tussen Paulus als Romeinse danwel als Griekse naam. De naam Paulus is van origine ongetwijfeld Latijns (denk aan Sergius Paulus) maar de Griekse associaties van de naam dringen zich als vanzelf aan ons op binnen de typerende context van Handelingen 13.
