opzet of ongeluk?

Logos is een Nederlands instituut dat zich sterk maakt voor de historische betrouwbaarheid van de Bijbel. Speciaal van Genesis 1 t/m 11, waarin pakweg de eerste tweeduizend jaar van de mensheid wordt beschreven. Logos biedt tegenwicht aan zoveel tegenspraak en twijfel daarover. Niet in het minst ook van theologische zijde.

klassieke theologie

Het is jammer dat Logos daarbij uitgaat van het klassiek theologische idee dat de schepping aanvankelijke onberispelijk was maar dat door ‘de val van satan’ en de zondeval van de mens de wereld vergankelijk zou zijn geworden. Adam zou volmaakt zijn geschapen maar door zijn zondige keuze sterfelijk zijn geworden. Alleen het goede komt van GOD en het kwade van satan.

De laatste weken kwam ik in de christelijke pers diverse uitingen van dit klassieke idee tegen. Op een symposium onlangs zei de christelijk gereformeerde oudtestamenticus Eric Peels:

“Als de dood lang voor de mens op het toneel kwam, en door God is toegelaten in zijn goede schepping, dan botst dat met mijn godsbeeld. Sterker: met het Bijbelse godsbeeld. Hoe kan een goede God lijden en dood een plek hebben gegeven in een wereld voor de zondeval? Is dit onze God?” Een angstige vraag, zei Peels. “Hoe is een voorwereldlijk, massaal lijden te rijmen met het refrein van de schepping: en zie, het was zeer goed?”

En ds. J. R. Visser zei tijdens de presentatie van zijn boek ‘gelukkig geen mythe’:

Het is onmogelijk te denken dat God iets zou scheppen dat verkeerd zou zijn. Het gaat hier om het karakter van God, want omdat God een Licht is en God Liefde is, daarom kan er niets bij Hem zijn dat daartegen strijd.

En in een in artikel in het Nederlands Dagblad (2 okt. 2017) schreef ds. Floor Maaijen:

Om God te vrijwaren van het kwaad, wijzen we de duivel aan als de handelende persoon en God als degene die hem dat toelaat. De klassieke theologie heeft God niet tot ‘auteur’ van de zonde willen maken. Terecht. Maar in het huidige debat over schepping en evolutie kan God zomaar voor ‘auteur van het kwaad’ in de kosmos worden gehouden. Terwijl de schepping van God goed is (…)

Dit laatste citaat geeft wellicht het meest treffend het klassieke theologische concept weer. Door het kwaad aan de tegenstander toe te schrijven probeert men God daarvan te vrijwaren. Ongetwijfeld goed bedoeld maar desastreus in z’n consequenties. Want als het kwaad onbedoeld in de wereld is gekomen, buiten God om, dan is er dus iets mis gegaan in het begin. En omdat ‘(doel) missen’ in de Bijbel een ander woord voor ‘zonde’ is, heeft God dus gezondigd. Dan heeft er namelijk iets plaatsgevonden buiten zijn bedoeling en planning om. Denkt u zich in wat dat betekent. Hoe kunnen we er dan ooit nog gerust op zijn dat het in de toekomst niet opnieuw mis zal gaan? Als God geen volmaakte controle zou hebben, komt daarmee ook onze hoop en verwachting op losse schroeven te staan. Want niet heel het wereldgebeuren heeft Hij dan in zijn hand.

god of GOD?

Het idee dat de schepping onbedoeld ten prooi zou zijn gevallen aan het kwaad, mag dan klassieke theologie zijn, het is niet de God van de Bijbel. Want die is werkelijk GOD en kan daarom, zonder mankeren van den beginne reeds de afloop verkondigen (Jes.46:10). Die GOD heeft alles gemaakt voor zijn doel, zelfs de goddeloze voor de dag van het kwaad (Spr.16:4). Die GOD formeerde het licht maar schiep ook de duisternis, Hij maakte de vrede maar schiep ook het kwaad (Jes.45:7). Hij en niemand anders!

opdat de werken GODS openbaar zouden worden

In Johannes 9 lezen we over de vraag van de discipelen, hoe het kwam dat een blinde man al vanaf zijn geboorte blind was. Zij opperden dat het vanwege een zonde was van hemzelf of zijn ouders. Maar Jezus’ antwoord wijst in een totáál andere richting. De man was blind geboren “opdat de werken GODS in hem geopenbaard zouden worden”. Hij werd niet genezen omdat hij blind was. Nee, hij was blind opdat hij genezen zou worden! Zo is de schepping volgens Paulus aan de ijdelheid onderworpen, “niet vrijwillig maar om Hem die haar daaraan heeft onderworpen” (Rom.8:20). Het is niet vanwege de keuze van het schepsel waarom de schepping vergankelijk is, maar vanwege de Schepper zelf die daar een bedoeling mee heeft! GOD weet wat Hij doet en daarom is het ook goed. Ook al komt die bedoeling (wellicht tot ons verdriet) pas véél later aan het licht.

vergankelijk by design

Deze schepping is nooit door GOD bedoeld om de definitieve versie te zijn. Zoals Adam ook niet bedoeld was om de ultieme en uiteindelijke mens te zijn. Paulus schrijft in 1Korinthe 15 dat Adam uitdrukkelijk als eerste werd gemaakt (een levende ziel) met het oog op “de laatste Adam, een levendmakende geest” (1Kor.15:45). Eerst het zielse, vergankelijk. Daarna het geestelijke, onvergankelijk. De vergankelijkheid is geen ingeslopen fout maar integraal onderdeel van GODS ontwerp!

de wereld van Genesis 1 en 2

De schepping in Genesis 1 en 2 was zeer zeker goed, maar beslist niet volmaakt. Adam werd geplaatst in een hof die hij moest uitbouwen. Daarbuiten was de wereld dus geen paradijs. En dat de hof bewaard moest worden, veronderstelt dat ze de neiging had in verval te geraken. Zoals de aarde reeds in Genesis 1:2 als “woest en ledig” wordt beschreven. Precies zoals we zouden mogen verwachten van een wereld die van Godswege aan de ijdelheid werd onderworpen. Waarin ook dieren waren “naar hun aard” geschapen, zoals b.v. de spin, de kameleon, de inktvis, de adelaar of de hyena. Allen ontworpen om een prooi te vangen. Adam werd gewaarschuwd dat hij zou sterven wanneer hij van de verboden vrucht zou eten. Zo’n waarschuwing zou geen zin hebben gehad als Adam geen idee had van wat dood was.

Adam was trouwens ook niet onsterfelijk maar werd behoed voor de dood, doordat hij toegang had tot “het geboomte van het leven”. Door ongehoorzaamheid werd hij buiten de hof gezet en zo kwam de dood daadwerkelijk de mensenwereld binnen (Rom.5:12). Maar deze gegevens bevestigen stuk voor stuk dat Adam uit een vergankelijke aarde was genomen. En daarom keerde hij daarnaar ook terug (Gen.3:19). Zo idyllisch als de aarde vóór de (zogenoemde) ‘zondeval’ vaak wordt voorgesteld, was het dus allemaal niet.

Hoeveel krachtiger wordt het geloof in de Schepper niet, wanneer we erkennen dat vergankelijkheid, dood en zonde deel uitmaken van GODS plan. Dan beging GOD geen misser bij de creatie van de tegenstander, integendeel. Het was zijn Meesterzet! Omdat het goede zich niet laat kennen zonder kennis van het kwade. GOD is de Auteur van heel het script en daarom kunnen we met vast vertrouwen uitzien naar een ‘eind goed, al goed’!

Delen: