dar en dabar

bij – dabar – woord – honing

Gisteren heb ik bij het begin van een studie over het levende Woord, kort gewezen op de dar. Een dar is, zoals u wellicht weet, een mannetjes-bij. Ons woord ‘dar’ komt via-via, uit het Hebreeuws en is afgeleid van het woord ‘dabar’. ‘Dabar’ is een mannetjes-bij en ‘deborah’ (denk aan de bekende richteres) een vrouwtjes-bij. Nu is het zo, dat het woord voor ‘woord’ in het Hebreeuws eveneens ‘dabar’ is. Dat is uiteraard niet zonder betekenis: een bij in het algemeen en een dar in het bijzonder, verwijst naar…. het Woord. Een bij produceert honing, en inderdaad, dat is een beeld is van “de heilige Schrift” (“zoeter dan honing, ja dan honing uit de raat”; Psalm 19:10). Zoals een bij honing produceert zo ‘produceert’ het Woord de Schrift. Het is er de neerslag van.

maagdelijke geboorte

Maar hier houdt de vergelijking niet op. Een dar komt voort uit een onbevrucht ei. In de biologie heet dat verschijnsel partheno genese, dat letterlijk maagdelijke geboorte betekent. Een verschijnsel dat trouwens veel vaker in de levende natuur voorkomt (hoezo ‘wetenschappelijk onverantwoord’?). “Het Woord (> dabar!) is vlees geworden”, door partheno genese.  Dat wil zeggen, zonder tussenkomst van een natuurlijke vader.

de darrenslacht

Over het leven van de bijen is heel veel te vertellen. Maar laat ik me in verband met de dar beperken tot nog één bijzonderheid. Als in de nazomer de koningin opstijgt tot grote hoogten (de zogenoemde bruidsvlucht) en daar bevrucht wordt door darren, dan hebben deze hun functie vervuld. De koningin is eenmalig en voorgoed bevrucht. In een soort zakje bewaart ze het zaad en de koningin kan bevruchte eitjes leggen voor haar verdere leven (tot wel vijf jaar). Als de darren vervolgens terugkeren naar de korf, zijn ze niet langer welkom en worden ze bij de ingang  afgemaakt en doodgestoken (de darrenslacht heet dat). Is dat in wezen ook niet het verhaal van de Dabar. Hij is het die nieuw leven aan het licht bracht maar niettemin  niet langer welkom bij zijn volk. Hij heeft “buiten de poort” geleden. Maar ondanks deze afwijzing: de dar heeft eens voor altijd z’n werk gedaan. Het nieuwe leven is tot stand gebracht!

darren en dartelen

Frappant is dat we in onze taal een tweetal werkwoorden hebben, die verband houden met de dar. In de eerste plaats ‘darren’. Darren doen in tegenstelling tot de werksters (behalve nieuw leven voortbrengen), niets. Inderdaad, ze darren. Ze doen me denken aan “hem die niet werkt, maar zijn geloof vestigt op Hem die de goddeloze rechtvaardigt” (Romeinen 4:5).
En verder nog over het nieuwe leven gesproken (u weet wel, de bloemetjes en de bijtjes 😉 ) : er is nog een woord dat herinnert aan de dar, nl. dartelen. Dartelen is volgens het woordenboek: huppelen, springen en opgewekt door het leven gaan…

Delen: