Theo Maassen in ‘Adieu God’

Als het even kan, kijk ik naar het TV-programma ‘Adieu God’ (EO) waarin presentator Tijs van den Brink mensen ondervraagt die afscheid namen van de kerk. Tijs staat algemeen bekend als een uitstekend interviewer en komt ook sympathiek over in de gesprekken. Toch bezorgt zijn bijdrage me telkens weer plaatsvervangende schaamte. Dat ligt niet aan de onderwerpen die worden aangesneden, want die zijn meestal interessant en ook ter zake. En de gesprekspartners hebben vaak ook wat te vertellen. Zoals in de uitzending van afgelopen zondag, waarin cabaretier Theo Maassen te gast was.

defensief

Theo Maassen zegt aan het begin van de uitzending agnost te zijn en kan maar moeilijk begrijpen waarom andere weldenkende mensen dat niet zijn. Tijs van den Brink vraagt dan helaas niet door. Bijvoorbeeld, hoe ondanks overweldigend intelligent design in de natuur, Theo serieus kan menen dat dit alles door louter toeval zou zijn ontstaan. Deze defensieve houding tekent de sfeer van het hele gesprek. Niet Tijs maar Theo Maassen argumenteert en wil zijn gesprekspartner overtuigen.

eeuwig branden in de hel

Maassen zegt boos te worden om het idee van hemel en hel omdat dat in zijn ogen te bizar is voor woorden.

… religie zegt dat er een hiernamaals is, dat je niet echt doodgaat. En dat die hemel toegankelijk is voor bepaalde mensen en voor bepaalde mensen niet. (…) Volgens mij staat dat ook gewoon in de bijbel hoor, dat ik eeuwig moet branden in de hel. Ik vind dat nogal wat!

En wat doet van den Brink dan? Duidelijk maken dat dood wel echt dood is en dat “de doden niets weten”? Of uitleggen dat het woord ‘hel’ een aantoonbaar verzinsel is van theologen en dat dit woord ten onrechte in bijbelvertalingen is terecht gekomen? Of dat het woord ‘eeuw-ig’ niet eindeloos betekent maar betrekking heeft op één of meer eeuwen of tijdperken? Nee hoor, Tijs verklaart geen uitspraken daarover te durven doen. En als Maassen in stelling brengt dat de Bijbel dit toch leert, dan weet Tijs niet meer te zeggen dan dat hij inderdaad daar moeilijk onderuit kan maar dat “de kunst van geloven is de teksten in de Bijbel proberen te vertalen naar deze tijd”… Dat heet ‘creatief boekhouden’. Maar ook: wat een armoede! Het is volkomen terecht dat Theo Maassen tegenwerpt dat deze opstelling volstrekt vrijblijvend is omdat je op die manier alles kunt beweren. Aan het eind van het gesprek vraagt Tijs aan Theo wat hij zou zeggen tegen Petrus, wanneer hij in het hiernamaals bij de hemelpoort aankomt. Alleen de vraag al. Petrus bij de hemelpoort – wat een onkunde! Theo zegt bij de hemelpoort niet eens naar binnen te willen, als daar de criteria van de kerk zouden gelden. Bam! Hier raakt een agnost de achilleshiel van religie, gebaseerd op verdiensten en het dienen van een god die zijn eigen creaturen uitsluit. Maassen betoogt in het gesprek terecht dat zulk uitsluiten, haaks staat op wat voor hem ‘heilig’ is.

homoseksualiteit

Maassen zegt “super kwaad” te worden als het gaat om de afwijzing van homoseksualiteit. Ai, een gevoelig onderwerp! Heeft Tijs nu ‘de ballen’ om dwars tegen de tijdgeest in te gaan? Nee, opnieuw volgt een defensieve reactie waarin Tijs zegt:

… daarover staan geloof ik vijf teksten in de Bijbel en dan is de crux: wat zou dat toen betekend hebben en wat zou dat nu kunnen betekenen?

Is het dan zo moeilijk om duidelijk te maken dat seksualiteit zowel anatomisch als biologisch, ontworpen is als heteroseksualiteit (mannelijk/vrouwelijk)? Dat is geen theologie of ethiek maar gewoon natuurkunde.

almachtig?

Maassen zou graag willen weten hoe God almachtig kan zijn maar toch zo afwezig is in de wereld en niet ingrijpt. Tijs reageert met de tegenvraag of Maassen wel goed genoeg gezocht heeft naar God. Ja ja, maar een duidelijk antwoord op Maassens vraag blijft achterwege. Dat GOD ook de Schepper is van het kwaad en dat dit een noodzakelijke functie vervult om het goede te leren kennen, daarvan blijkt Tijs geen notie te hebben. En trouwens, verbergt GOD zich vandaag niet met opzet? Ongeacht hoe goed Theo Maassen ook zou zoeken…

Adieu God…

Het schrijnende in deze TV- serie zit ‘m niet in de geïnterviewden die afhaakten op de kerk. Wat ik ontluisterend vind is dat de EO door haar eigen gasten te kijk wordt gezet. Want de EO blijkt geen wezenlijke, overtuigende antwoorden te hebben op de grote vragen. In elke uitzending die ik tot dusver heb gezien, dringt die vaststelling zich aan mij op. Tijs van den Brink geeft in deze uitzending zelf toe, dat als hij niet zou zijn opgevoed met geloof, de argumenten hem nu ook niet zouden overtuigen. Gevoel hield hem in de kerk. Oké, zo’n ontboezeming pleit voor zijn eerlijkheid, maar legt het niet tevens een zwakte bloot? Is dit de omroep die claimt: “wij hebben een woord voor de wereld”!? Is het gek dat als de kerken zelf niet overtuigd zijn, laat staan overtuigend, dat het grote publiek dan ook zegt ‘adieu God’?

Delen: