Luther zélf over zijn 500-ste jubileumjaar

Het zal de meesten van u niet ontgaan zijn en anders komt u er nog wel achter, dat 2017 een jubileum-jaar wordt van de Reformatie. Het is volgend jaar precies vijfhonderd jaar geleden dat Luther zijn beroemde 95 stellingen op de deur van de slotkapel in Wittenberg spijkerde. In 1517 dus. Maar wist u dat Luther een aantal jaren nadien (1540) een boekje heeft geschreven over wat er volgens hem vijfhonderd jaar later zou gaan plaatsvinden? Wist u dat Luther heel uitgesproken was over de bijzondere betekenis van dat jubileum?

Dat zit zo. Luther schreef een boekje in het Latijn over de Bijbelse chronologie onder de titel ‘Berekeningen van de jaren van de wereld‘. Hij calculeerde daarin dat het jaar 4000, gerekend vanaf de schepping der wereld (Anno Mundi) samenvalt met het jaar 40 AD (d.w.z. na Christus). Hoe hij daartoe precies kwam laat ik hier voor wat het is. Ook ga ik er aan voorbij dat Luthers conclusie een zestal jaren afwijkt van de chronologie waarover ikzelf onlangs een serie artikelen schreef. In het kader van deze blog is dat verschil niet echt noemenswaardig; juist de overeenkomst is frappant. Enfin, Luther rekent dan door en stelt vast dat het jaar waarin hij zijn boekje schreef (1540) een jubileumjaar is en samenvalt met het jaar 5500 AM .

In de eerste editie van zijn boekje begint Luther het voorwoord met het volgende citaat:

De wereld zal zesduizend jaar bestaan. Twee duizend jaar in ledigheid, tweeduizend jaar is de periode van de wet en tweeduizend jaar de periode van de Messias.

Wat Luther hier naar voren brengt was in zijn dagen trouwens absoluut geen nieuwe gedachte. Zelfs de Talmoed van vóór onze jaartelling maakte er al melding van. En diverse vroege kerkvaders zoals Irenaeus gingen eveneens uit van deze indeling van de geschiedenis. De Joden hadden het idee dat de wereldsabbat, het Messiaanse vrederijk, duizend jaar zou duren en vooraf gegaan zou worden door zes dagen van duizend jaar menselijke geschiedenis. En het is Petrus die in zijn laatste brief benadrukt en bij herhaling schrijft dat de Heer inderdaad zo rekent: één dag is voor Hem als duizend jaar (2Petr.3:8).

Luther stond dus op het standpunt dat toen hij zijn boekje schreef (23 jaar na het begin van de Reformatie), dat de wereld nog vijfhonderd jaar te gaan zou hebben. Want ja, als het jaar 40 AD overeenkomt met 4000 AM dan kan het niet anders dan dat het jaar 6000 AM aanbreekt in 2040 AD. Luther meende dus, in navolging van de vroege kerkvaders maar ook van Joodse rabbi’s (jawel, Luther putte uit Joodse bronnen!), dat velen van degenen die deze regels op dit moment lezen, het einde van deze aeon wellicht zullen gaan meemaken! Luther in zijn dagen keek uit naar de tijd van onze generatie. Hij dacht daarbij niet aan festiviteiten, concerten, exposities of aan de uitgave van allerlei prullaria. Nee, hij dacht aan een Goddelijk ingrijpen, de ontknoping en vervulling van de wereldgeschiedenis!

En nu de tijd bijna daar is… wie is er wakker?

Reageer op Facebook

Delen: