wordt verzoend – niet: laat u verzoenen

22-07-2025 - Geplaatst door Andre Piet

Er zijn van die bijbelteksten die, ondanks hun vertrouwdheid, bij nadere lezing als een splinter in het oog gaan wringen. Eén van die teksten is 2 Korinthe 5:20 – in de meeste vertalingen weergegeven als: “Laat u met God verzoenen.”

Deze weergave klinkt op het eerste gehoor vroom en uitnodigend, maar het is, Bijbels gesproken, een miskleun van formaat. Sterker nog: deze vertaling ondermijnt wat Paulus in zijn onderwijs over verzoening juist zo krachtig en helder naar voren brengt. Wat klinkt als een uitnodiging, is in de grondtekst een mededeling met bevelende autoriteit. En dat is een cruciaal verschil.

geen smeekbede, maar een goddelijke proclamatie

In het Grieks gebruikt Paulus hier het werkwoord katallagēte – een gebiedende wijs in passieve vorm. In normaal Nederlands: er wordt iets geboden, zonder dat de aangesprokene iets moet of kan doen. Er wordt geen actie gevraagd, geen meewerking vereist. De mens is passief ontvanger, geen medewerker aan de verzoening.

Een betere weergave zou dan ook zijn: “Wordt verzoend met God.” Geen “laat toe”, geen “sta open voor”, geen “werk mee aan” – maar een profetisch, goddelijk bevel: het zal gebeuren.

de mens passief – God actief

En dat sluit naadloos aan bij Paulus’ betoog in de verzen ervoor:

“Alles is uit God, die door Christus ons met Zich verzoent.”
– 2 Korinthe 5:18

God is de handelende partij. Hij is het subject. Hij is de verzoener. De wereld – vijandig, vervreemd, afkerig – wordt door Hem, door het kruis, tot Zich verzoend. Niet andersom. God wordt niet met de wereld verzoend; Hij verzoent de wereld met Zichzelf.

De populaire theologische redenering – dat God zijn toorn moest laten bedaren, dat een schuld vereffend moest worden voordat Hij de mens weer genadig kon zijn – is in strijd met de Schrift. De Schrift zegt nergens dat God verzoend moest worden. Het is de wereld die vijandig was, niet God.

de kracht van het woord: bevel én daad tegelijk

Wat betekent het eigenlijk, dat Paulus in 2 Korinthe 5:20 zegt: “Wordt verzoend met God”, en daarbij een gebiedende wijs (imperatief) gebruikt, in een passieve vorm?

Deze combinatie komt niet vaak voor in het Nieuwe Testament – slechts enkele tientallen keren – maar de gevallen waarin het voorkomt zijn veelzeggend. Want in al deze voorbeelden zien we: het is een bevel dat zichzelf vervult. Geen oproep tot menselijke actie, maar een goddelijk woord dat werkelijkheid schept. Hieronder enkele sprekende voorbeelden:

1. “word gereinigd” – de melaatse (Mattheüs 8:3)

“En Jezus strekte de hand uit, raakte hem aan en zei: ‘Ik wil het, word gereinigd.’ En terstond werd hij gereinigd van zijn melaatsheid.”

Hier gebruikt Jezus exact dezelfde grammaticale vorm als in 2 Korinthe 5:20: een bevel in passieve vorm. De melaatse hoeft niets te doen, er wordt niets van hem gevraagd – hij ondergaat de reiniging. Het is een machtswoord: de uitspraak doet wat het zegt.

2. “word geopend” – de dove (Markus 7:34)

“En hij zuchtte en zei tegen hem: ‘Effata’, dat is: word geopend.”

Opnieuw een imperatief passief: het bevel “word geopend” richt zich tot iemand die… niets hoort. Een menselijk onvermogen is hier radicaal geen belemmering. De kracht van het woord ligt in Gods handelen. Geen voorwaarde, geen samenwerking, slechts uitvoering.

3. “word gewekt” – de jongeling van Naïn (Lukas 7:14)

“Hij raakte de baar aan […] en zei: ‘Jongeling, ik zeg je: word gewekt.’ En de dode richtte zich op en begon te spreken.”

Welk bewijs wil men nog meer? Christus spreekt een gebiedend passief woord tot een overledene. Geen prediker in de wereld verwacht respons van een dode – behalve Hij die leven spreekt. De jongeling wordt gewekt, louter en alleen omdat het gezegd wordt. Geen geloof, geen toestemming, geen medewerking. De dode is volledig passief – zoals de wereld dat is in de verzoening.

4. “word verheugd” – de onvruchtbare (Galaten 4:27; Jesaja 54:1)

“Word verheugd, gij onvruchtbare, gij die niet baart…”

Ook hier dezelfde vorm: imperatief passief. Het is een profetische uitspraak tot iemand die geen enkele mogelijkheid heeft tot vreugde – de onvruchtbare. En toch: het woord maakt vruchtbaarheid. God schept vreugde waar louter wanhoop heerste.

5. “word heilig” – gelovigen (1 Petrus 1:15-16)

“Wordt zelf ook heilig in heel uw wandel. Want er staat geschreven: Gij zult heilig zijn, want Ik ben heilig.”

De oproep tot heiligheid is geen opdracht aan de mens om met zichzelf aan de slag te gaan. Het is een uitspraak die God zelf waarmaakt. Een voorzegging. De werkwoordsvorm maakt duidelijk: het moet gebeuren, maar ook: het zal gebeuren. Net als verzoening: geen samenwerking, maar transformatie.

dezelfde vorm – dezelfde werking

In ál deze voorbeelden gaat het om een gebiedende wijs in passieve vorm, precies zoals in 2 Korinthe 5:20. En telkens weer blijkt:

Het is een bevel, ja.
Maar het is een bevel dat niets eist van degene die aangesproken wordt.
De actie ligt volledig bij God.
De mens is passief, ontvangt, ondergaat, wordt getransformeerd.

Dus wanneer Paulus zegt:

“Wordt verzoend met God”,

dan is dat geen smeekbede. Geen uitnodiging. Geen aanbod of oproep tot medewerking. Het is een goddelijk woord dat in een vijandige, van God vervreemde wereld rondgaat. Het is evangelie: een goed bericht, een blijde mededeling van wat God Zelf tot stand brengt.

tot slot – en over dat smeken…

Sommigen zullen tegenwerpen: “Maar in 2 Korinthe 5:20 staat toch dat er gesmeekt wordt? ‘Wij smeken u, wordt verzoend met God’!”
Inderdaad, veel vertalingen geven het zo weer. Maar laten we dit goed begrijpen: bijbels smeken is geen wanhopige poging in onzekerheid, maar met aandrang appelleren.

Paulus smeekt niet omdat hij twijfelt aan de verzoening – integendeel: hij is ervan overtuigd dat God de wereld met Zichzelf verzoent. Daarom spreekt hij als ambassadeur van Christus met kracht, urgentie en bewogenheid. Zijn smeken is geen uitdrukking van onzekerheid, maar van hartstocht. Hij draagt een boodschap uit die vaststaat – en hij wil niets liever dan dat zijn toehoorders deze waarheid erkennen. En zij die deze waarheid blijmoedig erkennen, zijn nu reeds verzoend en liefhebbers van God (Kol.1:21).

Daarom geldt des te meer:
Wordt verzoend – niet: laat u verzoenen.