verzet tegen God als Hij

In het dagblad ‘Trouw’ stond (12-02-21) een artikel onder de kop ‘verzet tegen God als Hij houdt aan‘. Enkele citaten…

Het Bijbelgenootschap wordt gevraagd God in de nieuwe vertaling niet met Hij, met kapitaal, aan te duiden. Dat zou voor vrouwen een ‘klap in het gezicht’ zijn.
(…)
In een open brief vragen de Oecumenische Vrouwensynode en de Nederlandse afdeling van een Europees netwerk van vrouwelijke religie-onderzoekers  het Bijbelgenootschap de keuze voor de hoofdletter in de nieuwe versie van de Bijbelvertaling, de NBV21, alsnog te herzien. De meest recente vertaling van de Bijbel dateert van 2004. In die vertaling is de traditionele ‘Hij’ uit vorige vertalingen veranderd in ‘hij’.

Dat moet zo blijven, vinden beide netwerken van theologen en academici. Want met de terugkeer naar de hoofdletter voor God versterkt de NBV21 naar hun oordeel het patriarchale Godsbeeld.
(…)
Zij vinden het in dat verband ook teleurstellend dat de nieuwe vertaling ‘HEER’ blijft schrijven, zoals dat ook in die van 2004 het geval is. Ook daar zien zij liever minder of geen kapitalen.

Meer in het algemeen hebben zij moeite met een mannelijk beeld van God. Ze verwijzen naar de feministische theologe Mary Daly. Zij schreef, in 1973: ‘Als God mannelijk is, dan is het mannelijke God’. ‘Dat inzicht heeft nog niets aan geldigheid verloren’, aldus de Nederlandse theologische netwerken.

GOD is mannelijk

De moeite waar deze theologen uiting aan geven is de moeite die men heeft met de Bijbel zelf. Want het is onmiskenbaar dat de voornaamwoorden voor GOD in zowel het Hebreeuws alsook het Grieks, mannelijk zijn. GOD wordt aangesproken als Hij en Hem. Zeker, zonder onderscheid tussen kapitaalletters en kleine letters om de simpele reden dat alles in kapitaalletters staat geschreven. Maar GOD wordt per definitie mannelijk aangeduid. Ook het woord voor ‘GOD’ (elohiem, theos) is mannelijk. Het is niet ‘godin’. Maar het blijkt ook uit andere termen waarmee Hij wordt aangeduid. Denk aan het veelvuldige Heer of Vader.

een klap in het gezicht

Wie de Schrift vertaalt en dus recht wil doen aan het origineel, ontkomt er niet aan om deze mannelijke aanduidingen weer te geven. Wat bovengenoemde theologen voorstellen heeft daarom ook niets te maken met vertalen. Het is de Bijbeltekst manipuleren en aanpassen aan de heersende tijdgeest. Het is een klap in het gezicht van de Auteur van de Schrift.

veel meer dan biologie

GOD mag niet mannelijk zijn. Hoogleraar kerkelijk recht Rik Torfs beargumenteerde dit als volgt:

Geslachtelijkheid kan je niet aan God toeschrijven. God is geen mens, God is groter dan wij ons kunnen voorstellen. Geslacht vind ik dan ook niet meteen een kenmerk van God.

Laten we deze redenering eens nader bezien. GOD is inderdaad geen mens en gaat onze creatuurlijke categorieën ver te boven. Dat is waar. Maar het is niet waar dat wij mensen aan GOD geslachtelijkheid toekennen. Dat doet de Schrift zelf. Wat we daarbij ook niet mogen vergeten is dat man en vrouw beslist niet hetzelfde is als mannelijk en vrouwelijk. Man en vrouw is een biologisch verschil, mannelijk en vrouwelijk gaat veel hoger en is ook veel breder. Het verwijst naar resp. het gevende en ontvangende binnen een relatie. Het heersende (>heer!) of leidende en het ondergeschikte.

Zo is in de Hebreeuwse Bijbel ‘aardbodem’ (adamah) vrouwelijk. GOD (elohiem, mannelijk) nam de mens uit de aarde (Gen.2:7). Als uit ‘moeder aarde’. De aardbodem ontvangt licht en water van boven. Ook ontvangt en draagt ze zaad om vrucht voort te brengen (Gen.1:11). Dat ontvangende en vruchtdragende is typisch vrouwelijk.

woordgeslacht

We zien dit fenomeen ook terug in vele talen waar woordgeslacht een grote rol speelt. In de meeste Europese talen is de zon mannelijk en de maan vrouwelijk. De logica daarachter is dat de zon mannelijk (heersend, leidend) is omdat ze licht geeft, de maan daarentegen is vrouwelijk omdat ze licht ontvangt. Van oudsher staat de maan trouwens bekend als een vrouwelijk embleem, mede doordat ze dezelfde maan-delijkse cyclus doormaakt. Overigens is dat verschil in woordgeslacht flexibel en relatief want de maan is in verhouding tot de aarde juist weer mannelijk. Omdat de maan licht geeft op de aarde. Zou dat misschien de reden zijn waarom de maan in het Duits (Mond) mannelijk is?

associatief

Waar het me om gaat is dat mannelijk en vrouwelijk niet primair een kwestie is van biologie. Niet alleen taalkundigen weten dat, maar ook in de techniek spreekt men in allerlei contexten van mannelijk en vrouwelijk. Een stekker b.v. is mannelijk en het stopcontact is vrouwelijk, enz.. De associatie is simpel, intuïtief en behoeft geen uitleg.

Schepper & schepping

Waarom is GOD mannelijk? Primair omdat Hij de Schepper is! Jazeker, ‘Schepper’ is mannelijk. Hij is de eerste,  de oorsprong waaruit de schepping voortkomt. Zoals de man ook eerst was en daarna (en daaruit) de vrouw (1Kor.11:8; 1Tim.2:13). Maar ja, dat laatste geloven bovengenoemde theologen hoogstwaarschijnlijk evenmin.

Het woord voor ‘schepping’ is vrouwelijk. De schepping wordt ook vergeleken met een zwangere vrouw (Rom.8:22). Want de Schepper heeft in haar nieuw leven verwekt, ze is in ‘blijde verwachting’ en het wachten is op de ‘verlossing’ (ook weer een gynaecologisch begrip).

het originele vaderschap

Het verschil tussen mannelijk en vrouwelijk is te herleiden tot het verschil tussen Schepper en schepping. We zijn wellicht geneigd om te denken dat een begrip als ‘vaderschap’ een metafoor is dat wij projecteren op God. Met het idee: wij kennen hier op aarde vaders en om te verduidelijk wie GOD voor ons is, noemen we Hem daarom Vader. Alsof GODS vaderschap vernoemd is naar ons vaderschap. Maar volgens de Bijbel is het precies omgekeerd! Paulus spreekt over…

… de Vader, naar wie elk vaderschap in hemelen en op aarde wordt genoemd…
-Efeze 3:15 (letterlijker vertaald)-

Lees goed wat hier staat. Het vaderschap van GOD is het origineel en het vaderschap dat we o.a. op aarde kennen is daarnaar genoemd. Het biologische vaderschap is een expressie en kopie van GOD als Schepper-Vader. Hij is de patri-arch, de oer-Vader. Hij die zorgdraagt en garant staat voor heel zijn schepping.

in het donker zie je het niet…

In Romeinen 1 betoogt Paulus dat waar GOD als Schepper niet meer gekend en vereerd wordt, men ook niet meer het verschil zal zien tussen mannelijk en vrouwelijk (Rom.1:26-28). Beide concepten zijn aan elkaar gekoppeld, zoals een wagon aan een locomotief. Waar het zicht op GOD de Schepper verdwijnt, wordt het duister in het onverstandig hart van de mens (Rom.1:19-21). Dan kun je de verschillen ook niet meer zien. Waar men de Schepper heeft weggeredeneerd (evolutionisme!), verliest het verschil tussen mannelijk en vrouwelijk zijn eigenlijke, geestelijke en typologische betekenis.

Het gedachtengoed van het feminisme, de gay-beweging, transgenderisme, lhbt, enz. zijn allemaal vruchten van dezelfde boom. Met de feministische theologie als dieptepunt. Dat is inderdaad (zoals de kop in ‘Trouw’ terecht zegt) niet anders dan verzet tegen GOD en de miskenning van Hem.

Delen: