vaten van toorn – door God gevormd

In Romeinen 9 lezen we over “vaten van toorn, tot het verderf toebereid” (vers 22). Voor veel lezers zijn dat schurende woorden. Want hoe kan God mensen zo bestemmen – tot toorn zelfs? Is dat niet oneerlijk, hard of fatalistisch? Toch laat Paulus hier iets zien dat juist Gods majesteit en trouw onderstreept. Het vraagt om een andere blik: die van het geloof.

God is de Schepper, de Formeerder. Hij is de pottenbakker, wij zijn het leem. Dat beeld is oud – afkomstig uit de profeten, zoals Jesaja en Jeremia – en het legt een diep fundament. Niemand heeft zichzelf gemaakt. Wij zijn allemaal werken van Zijn handen. Dat geldt niet alleen voor de gelovige of de ‘goede mens’, maar voor ieder mens – ook de goddeloze. Wie bestaat, bestaat dankzij Hem. En wie gevormd is, is door Hem gevormd.

eervol en oneervol – maar allebei doelgericht

In Romeinen 9 maakt Paulus duidelijk dat God uit dezelfde klomp klei het ene vat tot eer vormt, en het andere tot oneer. Daarmee is niet gezegd dat het ene ‘beter’ is dan het andere, maar dat ze een verschillende functie hebben. Denk aan het verschil tussen een sierlijke vaas op de schouw en een eenvoudige emmer onder het bed. Beiden zijn nuttig, beiden doelgericht – maar met een verschillend karakter.

Een vat van ‘oneer’ – letterlijk: zonder eer – is niet nutteloos. Het is niet bedoeld om bewonderd te worden, maar het vervult wel degelijk een plaats in het grotere geheel. God vormt ze met een bedoeling. Ook wat onzichtbaar, onaantrekkelijk of tegenstrijdig lijkt, is gevormd met precisie en doel.

Farao als vat van toorn

Een krachtig voorbeeld is Farao. Paulus citeert uit Exodus 9, waar God tegen hem zegt: “Daartoe heb Ik u doen opstaan, opdat Ik in u Mijn kracht zou tonen.” Farao was de machtigste man van zijn tijd – en juist daarom koos God hém uit als tegenstander. Niet ondanks zijn verzet, maar juist door zijn verzet werd Gods kracht openbaar. Farao diende als tegenpool, als ‘bad guy’ in Gods verhaal. Een vat van toorn – en toch ten volle binnen Gods plan.

“His story” – met een rol voor iedereen

Ook vandaag zijn er velen die zich verzetten tegen God. Maar dat betekent niet dat zij buiten Zijn plan vallen. In tegendeel: goddelozen zijn niet vergeten of genegeerd, maar hebben een functie in het grotere verhaal – His story. 

De HERE heeft alles gemaakt voor zijn doel, ja, zelfs de goddeloze voor de dag des kwaads.
-Spreuken 16:4-

Het zijn vaten van toorn omdat zij, net als Farao, tegenover Gods wil staan. Ze spelen geen eervolle rol, maar wel een onmisbare. Juist het contrast maakt Gods genade, rechtvaardigheid en kracht zichtbaar. Zoals een juweel pas schittert tegen een donkere achtergrond, zo wordt Gods heerlijkheid zichtbaar tegen de duisternis van menselijke weerstand.

vaten van toorn – tijdelijk en veranderlijk

Toch is dit etiket – ‘vat van toorn’ – niet absoluut of definitief. Het is een tijdelijke status binnen Gods plan. In Efeze 2:3 noemt Paulus de gelovigen uit de natiën “kinderen van de toorn, net als de overigen” – in de verleden tijd. Ze wáren het. Maar nu zijn zij vaten van ontferming geworden.

En ook Israël, dat nu als volk ongehoorzaam is, zal op Gods tijd weer gelovig worden. Paulus verwoordt het in Romeinen 11:

Zoals ook jullie eertijds God ongehoorzaam waren, maar nu ontferming hebben gevonden door hun ongehoorzaamheid, zo zijn ook dezen nu ongehoorzaam geworden, opdat ook zij ontferming zouden ontvangen.
-Romeinen 11:30-31-

Gods plan is dynamisch. De rollen verschuiven, maar het doel blijft hetzelfde: ontferming over allen.

allen onder ongehoorzaamheid – opdat allen ontferming vinden

Het slotvers van Romeinen 11 vat dit alles indrukwekkend samen:

Want God heeft allen onder de ongehoorzaamheid besloten, opdat Hij zich over allen zou ontfermen.
-Romeinen 11:32-

Wat een perspectief! God sluit de hele mensheid onder de ongehoorzaamheid in – niemand uitgezonderd – maar met een enkel doel: zich over allen te ontfermen. Zowel de vaten van ontferming als de vaten van toorn zijn het werk van Zijn handen. En het werk van Zijn handen laat Hij niet varen.

Dat betekent dat er toekomst is voor ieder mens. Ook wie vandaag nog een vat van toorn lijkt, is niet buiten de reikwijdte van Gods liefde en plan. Dezelfde God die Farao gebruikte om zijn kracht tentoon te stellen, gebruikte ook Saulus – een vat van verzet – om Zijn genade te tonen. Wat nu is, blijft niet zo. God is de pottenbakker. Hij vormt, hervormt, draagt, en herschept – op Zijn tijd, en volgens Zijn plan.

En het mooiste? Zijn plan is goed. Hij is trouw aan Zijn eigen woord. En Hij ontfermt zich – over allen!

Delen: