gedoopt in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest?

Gaat dan henen, maakt al de volken tot mijn discipelen en doopt hen in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb.
Matteüs 28:19 (NBG51)

corrupte tekst?

Over de formulering in bovenstaand vers is in de loop der kerkgeschiedenis veel te doen geweest. Als Jezus met deze woorden een doopformule bedoelde te geven, dan dringt de vraag zich op waarom we nimmer lezen dat zijn discipelen deze formulering daadwerkelijk hebben gebruikt.

Het is opmerkelijk dat onder theologen tamelijk algemeen de mening heerst dat de formulering van Matteüs 28:19 niet oorspronkelijk zou zijn, maar om liturgische redenen is aangepast aan de belijdenis van het concilie van Nicea. De drie grote handschriften (Alexandrinus, Sinaiticus en Vaticanus) die dateren uit de tijd van dit concilie, zouden daardoor beïnvloed zijn en hun theologie hebben geprojecteerd in de vertaling.

geen drie-eenheidsleer

Gaan we echter uit van de betrouwbaarheid van de drie grote manuscripten dan dienen we de verklaring in een heel andere richting te zoeken. Inderdaad, de formulering in Matteüs 28:19 doet denken aan de formulering van van de leer van de drie-eenheid. Maar meer dan associatie is dat niet. Ga maar na. Matteüs 28:19 noemt het woord drie-eenheid niet en het refereert er inhoudelijk evenmin aan. Het beweert niet dat “de Zoon”, God Zelf zou zijn. En evenmin leert het dat de heilige Geest een aparte persoon binnen de Godheid zou wezen. Met andere woorden: de formulering in Matteüs 28:19 is geen bewijs en zelfs geen argument voor de drie-eenheidsleer

geen waterdoop

Wanneer tegen het einde van deze aeon (Mat.28:20), het Evangelie van het Koninkrijk door Israël gepredikt zal worden, dan zullen alle volken ondergedompeld worden in zuiver onderwijs aangaande de naam van (God) de Vader. Er is geen noodzaak om hier te denken aan een doop in water (vergl. Mar.10:38; 1Kor.10:2), het onderwerp is hier onderwijs. Nergens in het NT lezen we een opdracht waarbij niet-Israëlieten in water zouden moeten worden gedoopt. De waterdoop is een Israëlietisch ritueel (Joh.1:31; Hebr.6:2), waaraan gojim hooguit als “vreemdelingen binnen de poorten” deel krijgen (Hand.10:47).

Deze uitleg van de doop wordt bevestigd in de varianten van deze tekst die ouder zijn dan de eerdergenoemde drie grote handschriften. Zo citeert de kerkvader Eusebius (260 -339 AD) in zijn geschriften zeventien keren dit vers en leest:

“Gaat heen en maakt alle volken discipelen in mijn Naam en leert hen onderhouden wat Ik u bevolen heb…”.

In deze lezing is sprake van onderwijs en leren, maar de gedachte aan waterdoop ontbreekt.

de laatste generatie

Wanneer in de laatste generatie van deze aeon ‘de grote opdracht’ door Israël met succes zal worden vervuld (Mat.24:14; Hand.15:16,17), dan zullen alle natiën worden onderwezen (lett. gediscipeld) in de naam van de Vader. Maar ook in onderwijs aangaande de Zoon van God en Gods heilige Geest.