atheïsten en het probleem van het kwaad

Afgelopen week las ik in de krant een bericht met de kop ‘bij jongste generatie in VS rukt atheïsme op’. Een paar citaten:

Het atheïsme is bezig aan een onstuitbare opmars onder de jongste generatie inwoners van de Verenigde Staten.
(…)
‘Voor generatie Z (= geboren na 1999; AP) is atheïst niet langer een scheldwoord’, schrijft de onderzoeksorganisatie. Het percentage ­tieners dat zich zo noemt, verdubbelde ten opzichte van volwassenen, dertien tegenover zes procent. De identificatie met het christelijke geloof neemt per generatie af, concludeert Barna.
(…)
Meer dan ouderen zitten tieners en jongvolwassenen met het probleem van het kwaad en het lijden. ‘Het lijkt erop dat de hedendaagse jeugd, zoals zo veel mensen door de geschiedenis heen, worstelen met de vraag hoe je het bestaan van het kwaad kunt ­rijmen met een goede en liefdevolle God.’

zinloos?

Dit laatste citaat voert ons tot de kern van de kwestie. Atheïsme op zichzelf genomen, is een onnatuurlijke filosofie. Want van nature zoekt ieder mens naar de zin van zijn of haar bestaan. Alleen al die zoektocht veronderstelt dat de mens er vanuit gaat dat ons bestaan zin oftewel een bedoeling heeft. En die aanname impliceert het bestaan van Iemand die met een reden ons bedacht en gemaakt heeft. Of men zich dat nu realiseert of niet, de vraag naar de zin van ons bestaan heeft een religieus motief. Welk mens kan leven met de gedachte dat het bestaan zinloos is zonder daarvan somber en depressief te worden?

onmiskenbaar design

Het is de natuurlijke hang naar zin en doel dat leidt tot besef van God. Maar ook intellectueel ontkomt een mens niet aan die conclusie. Alles in de (levende) natuur roept ons toe: ontwerp! Vanaf een levende cel tot aan een orgaan of tot een compleet organisme is een opeenstapeling van bewijs van ingenieus design. Het idee dat dit alles willekeurig en toevallig zou zijn ontstaan is ronduit bizar.

klik op afbeelding voor uitvergroting

atheïsme is religieus

Maar als atheïsme inderdaad dan zo strijdig is met gezond verstand en gevoel, wat beweegt mensen dan om atheïst te worden? De reden daarvoor is gelegen in “het probleem van het kwaad”. Of zoals het in bovenstaand krantenbericht wordt geformuleerd: “hoe kun je het bestaan van het kwaad ­rijmen met een goede en liefdevolle God?” Het atheïsme ontkent God, omdat men niets met Hem te maken wil hebben! Want het bestaan van een goede God laat zich in hun beleving, niet rijmen met de aanwezigheid van het kwaad (lijden, ziekte en dood) in deze wereld. Want of Hij is geen God zodat het kwaad Hem uit de hand kon lopen, of Hij heeft kwade bedoelingen met zijn eigen creaties maar dan is Hij dus geen goede God. In feite is atheïsme daarmee religieus van opzet. Men is vijandig tegenover- en vervreemd van God.

christenen met lege handen

Dat het atheïsme in de Verenigde Staten een opmars beleeft, is opmerkelijk. Is het misschien omdat mainstream christendom geen antwoorden heeft op de grote vragen van jonge mensen? Feit is elk geval dat de vraag naar de oorsprong van het kwaad in het christendom in nevelen is gehuld. Men wijst de zonde van het eerste mensenpaar aan, als de oorzaak van het kwaad in deze wereld. Daar is wat voor te zeggen. Maar op de vraag hoe die zonde kon ontstaan, daar begint de verlegenheid. Men wijst op “de oude slang” (satan) als de inspirator van die overtreding. Maar daarmee verschuift de vraag slechts. Want hoe kon satan dan satan d.w.z. tegenstander worden? Gewoonlijk redeneert men, dat dit hemelwezen als Lucifer ooit ‘gevallen’ is en men onderbouwt dit met Schriftgegevens die overigens niet over satan gaan, maar over de vorst van Babel (Jes.14) en Tyrus (Ezech.28). Maar vooruit, de vraag blijft hoe dan ook: hoe kon satan ontstaan? Eenmaal aangekomen bij deze vraag is de mist in het christendom compleet. Men houdt deze vraag op een mysterie. Men durft God geen Schepper van satan te noemen maar men durft evenmin satans ontstaan aan te merken als ‘bedrijfsongeval’. Als onvoorzien en onbedoeld. Een misser dus. Kortom, men tast in het duister waar het gaat om de oorsprong van het kwaad.

er is een antwoord!

Het Bijbelse antwoord op de vraag naar de oorsprong van het kwaad begint met de eenvoudige vaststelling dat uit, door en tot GOD alle dingen zijn (Rom.11:36). Gezond denken begint altijd bij de erkenning van “God als GOD” (Rom.1:21). Iedere redenering die daar niet begint, is een valse start. Met dit gezonde uitgangspunt is het niet meer dan logisch, dat GOD bij monde van Jesaja plechtig verklaart dat Hij de Schepper is van licht en duisternis, van vrede maar ook van kwaad (Jes.45:7). Niets gebeurt voor niets en alles dient zijn doel (Spr.16:4). Er bestaat in de Schrift geen kennis van goed, zonder kennis van kwaad (Gen.2:9). De aanwezigheid van het kwaad is noodzakelijk om het goede zichtbaar te maken. Een goede GOD die zijn goedheid (en liefde) wil bewijzen, moest het kwade (als contrast) een plaats geven in zijn schepping. Zoals een kunstschilder zwarte en donkere verftinten nodig heeft voor zijn schilderij. En zoals een componist onmogelijk zonder mineur-akkoorden een meesterwerk kan maken. Hoe zou een auteur ooit een goede roman tot stand kunnen brengen zonder daarin slechtheid, moeite en verdriet, op te nemen? Contrast is een noodzakelijk element in ieder creatief proces. Ook voor de grote Creator.

GODS werk is nog niet af. Het kwaad lijkt niet te rijmen met een goede GOD. Maar dat is een kortzichtig (voor)oordeel. Want het rijmt… aan het eind. En dat eind zal adembenemend goed zijn, juist omdat GOD het kwade volkomen ten goede zal hebben gekeerd! Voor heel zijn schepping.

Delen: