Golgotha op de Olijfberg?

Waar stond het kruis waaraan Jezus stierf? De traditionele locatie ten westen van Jeruzalem — bij de Heilig Grafkerk of de zogenoemde “Gordons Golgotha” — heeft weinig Bijbelse grond. Er zijn daarentegen overtuigende aanwijzingen dat Golgotha zich aan de oostzijde van de stad bevond, op de Olijfberg.

Om te beginnen: in de evangeliën wordt nergens gesproken over een heuvel genaamd Golgotha. De naam betekent eenvoudigweg ‘schedelplaats’ — een aanduiding van de aard of vorm van de plek, niet van een verhoging. Toch duikt “de heuvel Golgotha” vaak op in liederen en traditie, zonder dat daar een Schriftuurlijke basis voor is. Zulke uitdrukkingen vertroebelen daarom gemakkelijk het zicht op wat de Bijbel werkelijk zegt.

zicht op het tempelgordijn

Een krachtige aanwijzing vinden we in Matteüs 27:50-54. Op het moment dat Jezus de geest gaf, scheurde het voorhangsel van de tempel van boven naar beneden. En de Romeinse hoofdman zag dit gebeuren — een detail dat vaak over het hoofd wordt gezien. Hij zag de aardbeving en “wat er geschiedde”, en riep uit: “Waarlijk, dit was een Zoon Gods.”

Maar van waaruit kon men het voorhangsel van de tempel zien? Slechts vanaf de Olijfberg had men zicht op de ingang van de tempel en het enorme gordijn dat vóór het heilige hing. Volgens Flavius Josefus was dit gordijn 24 meter hoog en 7 meter breed — ook op een kilometer afstand nog goed zichtbaar. De hoofdman stond dus aan de oostkant van Jeruzalem. Dáár moet Golgotha gelegen hebben.

“nabij de plaats”

Johannes 19:20 bevat een andere aanwijzing: “De plaats van de stad waar Jezus werd gekruisigd, was nabij.” In het Grieks staat daar letterlijk: “nabij was de plaats van de stad waar Hij werd gekruisigd.” Die uitdrukking “de plaats” (ho topos) is bekend als aanduiding voor de tempel (vgl. Johannes 4:20; 11:48; Handelingen 6:13-14). Jezus werd dus gekruisigd buiten de stad, maar in de directe nabijheid van de tempel — precies wat geldt voor de Olijfberg.

buiten de legerplaats

De Hebreeënbrief stelt dat Jezus “buiten de poort” heeft geleden (Hebreeën 13:12), overeenkomstig de wet op het zondoffer dat buiten het kamp verbrand moest worden (Leviticus 16:27). Maar waar was in de dagen van de tempel “buiten de legerplaats”? De Mishna Middot (2:4) beschrijft hoe de priester die de rode vaars slachtte op de Olijfberg stond, met rechtstreeks zicht op de tempelpoort. Volgens de rabbijnse traditie vond het ritueel van de rode vaars — eveneens een type van reiniging van zonde — plaats aan de oostzijde van Jeruzalem, buiten het kamp. “Buiten de legerplaats” stond voor: op de Olijfberg.

het lege graf

Als Golgotha op de Olijfberg lag, dan moet ook het graf van Jezus daar geweest zijn. Want Johannes 19:41 zegt dat het graf zich bevond “ter plaatse waar Hij gekruisigd was”. Daarmee zijn kruis, graf, opstanding, hemelvaart én wederkomst geografisch met één berg verbonden: de Olijfberg. Dáár werd Hij verhoogd, dáár verrees Hij, dáár zal Hij terugkomen — zie Handelingen 1:12 en Zacharia 14:4.

niet voor niets een “berg van olijven”

De Olijfberg is niet zomaar een decor. De olijfboom staat in de Schrift voor leven dat sterker is dan dood. Denk aan de duif die terugkwam bij Noach met een olijftak — het eerste teken van leven na het oordeel (Genesis 8:11). En denk aan de olie in de tempel, die het licht deed branden — een beeld van het leven dat in de hemelen straalt.

De Olijfberg is geen voetnoot in het evangelie, maar de vaste grond waarop de grote heilsfeiten verankerd zijn.

Delen: