de nederwerping der wereld

Tien keer komen we de “nederwerping der wereld” in het Nieuwe Testament tegen*. In de gangbare vertalingen weergegeven met “grondlegging der wereld”. Het Griekse woord dat op “grondlegging” terug gaat is ‘katabolé’. Dat is opgebouwd uit het voorzetsel ‘kata’ dat ‘neerwaarts’ betekent en ‘bolé’ dat duidt op ‘werping’. Nederwerping dus. Als werkwoord komen we het o.a. tegen in 2Kor.4:9, waar Paulus schrijft:

… nedergeworpen maar niet verloren.

omverwerping

In deze negatieve betekenis komt het vrijwel uitsluitend voor in de Septuaginta, de Griekse vertaling van het Oude Testament. Het wordt gebruikt in de betekenis van afbreken (Job 12:14), instorten (Ps.73:18), neervellen (Ps.106:26,27), omverhalen (Spr.25:28), neerwerpen (Jes.26:5; Ezech.6:4), vernielen (Ezech.26:4), enz.

Waarom hebben de bijbelvertalers ‘nederwerping der wereld’ dan weergegeven met ‘grondlegging der wereld’? Zijn beide begrippen niet elkaars tegenpolen? Denken we bij grondlegging niet aan de eerste fase van opbouw terwijl we bij nederwerping juist denken aan afbraak en vernieling? Waarna vervolgens de vraag is, waar deze ‘nederwerping der wereld’ dan betrekking op heeft. Op de vloek die sinds Genesis 3 op de mensenwereld rust? Of, zoals meestal wordt geopperd, op de wereld van Genesis 1:2 die woest en ledig werd?

fundament neerwerpen

Maar is de weergave ‘grondlegging der wereld’ dan compleet uit de lucht gegrepen? Nee, in Hebreeën 6:1 zegt de schrijver dat hij niet wederom het fundament wilde neerwerpen, maar juist verder wilde gaan in zijn onderwijs. Hier wordt ‘neerwerpen’ gebruikt met de gedachte van grondleggen. Ook wij spreken trouwens van een fundament storten. Waarbij ‘storten’ feitelijk synoniem is aan ‘neerwerpen’.

de nederwerping als geboorte

In Hebreeën 11:11 komen we ook een positieve betekenis tegen van ‘neerwerpen’. De NBG51-vertaling luidt hier:

Door het geloof heeft ook Sara kracht ontvangen om moeder te worden, en dat ondanks haar hoge leeftijd…

Wat hier weergegeven wordt met ‘om moeder te worden’, daar is letterlijk vertaald sprake van: tot nederwerping van zaad. Dat lijkt wat vreemd omdat naar ons begrip slechts de man zaad (spermatos) geeft. Maar dat laatste is slechts ten dele waar. In Genesis 3 wordt b.v. gesproken van “het zaad der vrouw” (Gen.3:15). Zaad verwijst niet alleen naar wat de man produceert bij de verwekking, maar ook op het aandeel van de vrouw daarin: het kind dat verwekt, gedragen en gebaard wordt. Sara kreeg het vermogen, hoewel zij onvruchtbaar was, “tot nederwerping van zaad”. De geboorte van Izaak was Sara’s “nederwerping van zaad”. De term doet denken aan de wijze waarop wij ook spreken over de geboorte van dieren. Dat heet ook werpen: bij de geboorte wordt het dier door de moeder neergeworpen op aarde. Trouwens, ook bij mensen spreken we van bevallen, waarin ook de gedachte van ‘vallen’ ligt besloten. In Hebreeën 11:11 is ‘nederwerping’ daarom synoniem aan ‘geboorte’.

Werpt dit gegeven geen licht op de betekenis van de ‘nederwerping der wereld’? Dan niet als een verwijzing naar een catastrofe of omverwerping, maar als aanduiding van de geboorte van de wereld. In Genesis 2:4 lezen we (St.Vert.):

Dit zijn de geboorten des hemels en der aarde, als zij geschapen werden…

God schiep in den beginne de hemelen en de aarde (Gen.1:1) en gaf daaraan vorm en inhoud, zoals dat in de zes dagen van Genesis 1 wordt verhaald.

dubbele bodem

Eén ding is zeker: katabolé betekent nederwerping. Zo zou het ook vertaald dienen te worden. Maar of we aan ‘nederwerping’ een negatieve of positieve betekenis hebben te geven, is geen uitgemaakte zaak. Voor beiden lijkt veel te zeggen. En waarom zouden we een keuze moeten maken? Waarom zou de dubbele bodem onder het begrip geen opzet kunnen zijn? Is de wereld vanaf haar geboorte, by design, ook niet aan de vergankelijkheid onderworpen? Zoals wijzelf trouwens ook allemaal vergankelijk zijn vanaf onze geboorte. “Niet vrijwillig”, verklaart Paulus in Romeinen 8:20, “maar om Hem die haar daaraan onderwerpt”.

“De nederwerping der wereld” duidt op haar grondlegging dan wel op haar geboorte enerzijds. Maar aangezien dat moment tevens het begin inluidde van de vergankelijkheid en de afbraak in deze schepping, was het dus ook in de negatieve zin een ‘nederwerping’. Vergankelijkheid is eigen aan deze schepping. Zodat de geboorte van deze wereld in de dubbele zin des woords een ‘nederwerping’ was.

• “nederwerping der wereld”
  Mat.13:35; 25:34; Luc.11:50; Joh.17:24; Ef.1:4; Hebr.4:3; 9:26; 1Petr.1:20; Openb.13:8; 17:8

Delen: